Tímarit Máls og menningar - 01.10.1976, Page 48

Tímarit Máls og menningar
— En þetta er nú engin ný bóla. Ég skil elcki land mitt, hvernig geta
tíu milljónir manna kosið Perón. Perón var óvæginn. Hann var grimmdar-
seggur. Sjáið bara hverju hann lýsti yfir rétt áður en hann dó (bókmennta-
lega séð ekki slæmt ...): „Vinunum allt“ (mútur), „óvinunum ekki einu
sinni réttlæti“ (hótun). En hvernig geta yfirvöld látið svona nokkuð út úr
sér? Ríkisstjórn á hvorki að eiga vini né óvini. Eg man að í einræðinu vildu
þeir skíra borgina La Plata upp og láta heita eftir Evu Perón. Út frá þessu
spunnust rökræður um nafn borgarinnar (hefðin var ekki svo löng: síðan
1880) og perónskur þingmaður, mjög þekktur, lét sér til hugar koma nafn-
gift í Joyce-stíl og fór ekki dult með: „La Plata Eva Perón. Af hverju ekki
La Pluta?*“
— Fyndni úr suðrinu.
— Fylgismenn Peróns klifuðu á þessu og hann lét sér vel líka. Þegar Eva
Perón dó kölluðu þeir púturnar „tintas". Því þá? Jú, Eva Perón var sú „ex
tinta“.** Nokkrir þingmenn létu aldrei hjá líða að kalla Perón — í sjálfu
þinginu — „kokkálinn“, „flest dettur nú kokkálnum í hug“; og væri átt
við hana: „Pútan“. Einveldisstjórnin ýtti undir slíkt og þvílíkt. Þar var
Perón kænskur, því meðan fólkið gerði að gamni sínu, sat það ekki á svik-
ráðum við hann.
Þegar ég get um að „Pierre Menard, höfundur Quijotes“2 vilji ég
telja til meistaraverka í smáu broti, grípur meistarinn fram í fyrir mér . . .
— Ekki mundi ég segja það. Eg get sagt yður frá hvernig háttað var,
þegar ég var að skrifa hann. Þér getið fundið, — hérna á höfði mér —,
dæld; þetta var ígerð, sem leiddi til blóðeitrunar. [Eg geri sem hann segir
og stendur heima]. Eg var marga daga milli heims og helju á sjúkrahúsinu
og marga nóttina þjáði mig á víxl andvaka og martröð, svo að ég var efins
um, hvort ég væri andlega óskermr, þegar ég loks fékk heimfararleyfi. Nú,
mér höfðu borist nokkrar bækur frá Englandi og mér leist ekki á að lesa
þær, því ég sagði sem svo við sjálfan mig . . . líklega skil ég ekkert og
kemst þar með að því, að ég er á niðurleið. Eg áttaði mig þó á að enn gæti
ég lesið og velti því næst fyrir mér, hvort ég gæti skrifað ljóð. Hvers vegna
ekki: því ræður skáldskapargj'ðjan eða heilagur andi en ekki ég. Þá skrifaði
* Um leið og Borges mælti „La Pluta“ dró hann sposkur seiminn og hafði auð-
heyrilega í huga orðið „puta“ = hóra.
** „Extinta" merkir látin.
250