Morgunblaðið - 21.03.2000, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 21. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skerpt á samkeppnislöggjöfinni í nýju frumvarpi viðskiptaráðherra
Bann við samkeppnishaml-
andi samstarfi fyrirtækja
Tekið fyrir misnotkun á markaðs-
ráðandi stöðu fyrirtækja
SKERPT er á samkeppnislöggjöf-
inni í frumvarpi sem viðskipta-
ráðherra hefur lagt fram á Alþingi
en frumvarpið felur m.a. í sér
bann við samkeppnishamlandi
samstarfi fyrirtækja, bann við mis-
notkun á markaðsráðandi stöðu og
ennfremur eru samrunaákvæði
samkeppnislaga styrkt til muna.
Við frumvarpsgerðina var höfð
hliðsjón af tillögum nefndar sem
skipuð var í nóvember 1998 til að
meta hvort breytingar á viðskipta-
umhverfi íslensks atvinnulífs frá
því að gildandi samkeppnislög
tóku gildi kölluðu á endurskoðun á
samkeppnisákvæðum samkeppnis-
laga, en nefndin lauk störfum 1.
nóvember 1999.
I greinargerð með frumvarpinu
kemur fram það mat að gildandi
samkeppnislög séu ekki það verk-
færi sem dugi til að sporna við
samkeppnishömlum markaðsráð-
andi fyrirtækja eða þróun í átt til
fákeppni á mikilvægum sviðum
markaðins. Við þær aðstæður sem
nú ríki í efnahagslífi íslendinga sé
því þörf á að breyta samkeppnis-
lögum til samræmis við lög og
reglur sem virkastar eru til að
taka á þeim vanda sem aukin sam-
þjöppun geti haft í för með sér.
Núgildandi samkeppnislög eru í
greinargerð frumvarpsins sögð
fela í sér samband svokallaðrar
bannreglu annars vegar og mis-
beitingarreglu hins vegar en þó
með mun meiri áherslu á misbeit-
ingaraðferðina. Bannreglan felur í
sér þá meginreglu að nær allar
samkeppnishömlur eru bannaðar
en þau lög sem byggjast á eftirliti
með misbeitingu fela hins vegar
ekki í sér að samkeppnishömlur
séu fyrir fram bannaðar heldur á
möguleikum til að grípa inn í sam-
keppnishömlur í einstökum tilvik-
um séu þær taldar skaðlegar.
Fram kemur hins vegar að þró-
unin hafi orðið sú að í flestum
vestrænum ríkjum sé nú byggt á
bannreglum og þær þjóðir sem
ekki byggjast á bannaðferðinni séu
að taka hana upp. Segir í greinar-
gerðinni að þessi þróun þýði að ís-
lensku samkeppnislögin séu frá-
brugðin og mun veikari en
samkeppnislög sem gilda í nær öll-
um vestrænum ríkjum. Það sé ekki
í samræmi við markmið löggjafans
með setningu samkeppnislaganna
um að samræma íslenskar sam-
keppnisreglur þeim reglum er
giltu erlendis. „í frumvarpinu er
því lagt til að fylgt verði nýlegu
fordæmi Dana, Hollendinga og
Breta og tekið upp fyrir fram bann
við samkeppnishamlandi samstarfi
fyrirtækja og misnotkun á niark-
aðsráðandi stöðu,“ segir m.a. 1
greinargerðinni, en jafnframt hef-
ur víða verið stuðst við ákvæði
EES-samningsins.
Samrunaákvæði samkeppnis-
laga styrkt til muna
Helstu breytingar á gildandi
lögum eru annars þær að til að
efla samkeppni er lagt til í frum-
varpinu að sett verði mun víðtæk-
ara bann við samstarfi og samráði
fyrirtækja. Þýðir þetta að hvers
konar samstarf milli fyrirtækja
sem raskað getur samkeppni verð-
ur bannað. Hins vegar geti fyrir-
tæki fengið undanþágu frá bann-
inu að uppfylltum tilteknum
skilyrðum.
í frumvarpinu er ennfremur lagt
til að misnotkun á markaðsyfirráð-
um verði bönnuð fyrir fram.
„Þetta er til þess fallið að efla
samkeppni og auka réttaröryggi
fyrirtækja þar sem þau eiga að
vita í hvers konar háttsemi er fólg-
in misnotkun og geta áttað sig á
því að misnotkun þeirra á mark-
aðsstöðu sinni getur varðað viður-
lögum,“ segir m.a. í greinargerð.
Einnig eru samrunaákvæði sam-
keppnislaga styrkt til muna. Þann-
ig er tryggt að samrunareglur taki
til styrkingar á markaðsráðandi
stöðu ásamt því að unnt verður,
eins og skv. gildandi lögum, að
beita reglunum þegar markaðsráð-
andi staða verður til við samruna.
Unnt verður að grípa til íhlutunar
í samruna ef hann leiðir til svo-
nefndrar fákeppnismarkaðsráð-
andi stöðu, en í því felst að fækkun
keppinauta við samruna leiði til fá-
keppni þar eð fyrirtækin sem eftir
verða á markaðnum taka gagn-
kvæmt tillit hvert til annars og
hætta að keppa. Ákvæði um frest
til ákvörðunar í samrunamálum
verður gert skýrara og frestur
rýmkaður og er þessi breyting tal-
in nauðsynleg til að tryggja vand-
aða málsmeðferð í samrunamálum
en núverandi skipan mála er sögð
gera samkeppnisyfirvöldum nánast
ókleift að fjalla um samruna. Loks
verður samkeppnisráði veitt heim-
ild til að fresta samruna á meðan á
rannsókn stendur og koma þannig
í veg fyrir samkeppnislega röskun
vegna ólögmæts samruna.
Alþingi
ÞINGFUNDUR hefst á Al-
þingi í dag kl. 13.30. Að aflokn-
um atkvæðagreiðslum verða
eftirfarandi mál þar á dagskrá:
1. Fullgilding samnings um
framkvæmd, beitingu og þróun
Schengen-gerðanna, síðari um-
ræða.
2. Schengen-upplýsingakerf-
ið á Islandi, 2. umræða.
3. Þátttaka íslands í Scheng-
en-samstarfinu, 2. umræða.
4. Bráðabirgðasamningur
milli ríkja Fríverslunarsam-
taka Evrópu og Frelsissam-
taka Palestínu (PLO), síðari
umræða.
5. Fjármálaeftii'lit, 2. um-
ræða.
6. Kjarasamningar opin-
berra starfsmanna, 2. umræða.
7. Vaxtalög, 1. umræða. (af-
brigði fyrir frumskjali).
8. Landsvirkjun (aðild að
fjarskiptafyrirtækjum), 2. um-
ræða.
9. Ábúðarlög, 2. umræða.
10. Erfðafjárskattur, 2. um-
ræða.
11. Verðbréfaviðskipti og
verðbréfasjóðir, 1. umræða.
12. Húsgöngu- og fjarsölu-
samningar, 1. umræða.
13. Samkeppnislög, 1. um-
ræða (afbrigði fyrir frum-
skjali).
14. Viðskiptabankar og
sparisjóðir, 1. umræða (afbrigði
fyrir frumskjali).
15. Fjárfesting erlendra að-
ila í atvinnurekstri, 1. umræða.
16. Vátryggingarsamningar,
1. umræða.
17. Jöfnunargjald vegna al-
þjónustu árið 2000,1. umræða.
Hvolpar kljást
Morgunblaðið/Ingólfur
Það var fjör í þessum labradorhvolpum þar sem þeir kljáðust á stofugólfi í einni kös þannig að vart má
greina hvaða skrokki útlimirnir tilheyra. Hvolparnir þrír eru úr hópi tíu hvolpa sem komu í heiminn á
Akranesi fyrir rúmum sjö vikum.
Sjálfstæðismál Færeyinga
Myndu ekki
skorast undan
milligföngu
DAVÍÐ Odds-
son forsætisráð-
herra sagði á
Alþingi í gær að
íslensk stjórn-
völd myndu ekki
bjóðast til þess
af fyrra bragði
að miðla málum
í deilum Færey-
inga og Dana
um fullveldi
Færeyja. Hann sagði hins vegar að
íslensk stjórnvöld myndu ekki
skorast undan slíkri milligöngu ef
eftir því yrði sérstaklega leitað.
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs,
hafði gert stöð-
una í sjálfstæðis-
málum Færey-
inga að umtals-
efni í óundir-
búnum fyrir-
spurnatíma og
spurði hann for-
sætisráðherra
m.a. að því hvort
hann væri til-
búinn til að skoða að íslendingar
byðu fram aðstoð sína eða milli-
göngu í deilum frændþjóðanna.
Mikil samúð með
sjónarmiðum Færeyinga
ALÞINGI
Munu athuga reglur um
heimsóknir erlendra gesta
FRAM kom í svari Halldórs Ásgrímssonar utan-
ríkisráðherra við fyrirspurn Ástu Ragnheiðar Jó-
hannesdóttur, þingmanns Samfylkingar, á Alþingi
í gær að ríkisstjómin myndi taka til athugunar
þær reglur sem gilda um heimsóknir erlendra
gesta hingað til lands. .Sagði Halldór að marka
mætti lýsingar Ástu Ragnheiðar væri sannarlega
ástæða til breytinga á þessu sviði.
Ásta Ragnheiður hafði gert að umtalsefni þá ís-
lendinga sem ættu t.d. tengdafólk frá öðrum lönd-
um EES-ríkjunum. Þeir gætu ekki fengið þessa
ættingja sína í heimsókn nema í samræmi við
mjög úrelt lög, m.a. þyrftu þeir að ábyrgjast
greiðslu farseðils fram og til baka og greiða fyrir-
fram inn á bankareikning 58 þúsund krónur fyrir
hvern mánuð dvalarinnar, en slíkir gestir fengju
þriggja mánaða dvalarleyfi í senn.
Ásta tók dæmi af íslenskum manni sem hún
sagði hafa verið giftan konu frá Filippseyjum í ell-
efu ár. Þau ættu saman tvö börn og von væri á því
þriðja. „Hann hugðist bjóða tengdaforeldrunum,
þ.e. ömmunni og afanum, hingað til hálfs eða eins
árs dvalar núna þegar þriðja barnið kemur í heim-
inn,“ sagði Ásta. „Til að fá leyfið þarf hann að
leggja út fargjaldið fyrir þau bæði og leggja inn á
bankareikning eina milljón og fjögur hundruð þús-
und krónur til að tryggja framfærslu þeirra fyrir-
fram ef þau ætla að dvelja hjá honum í eitt ár.“
Sagði Ásta að ef maðurinn ætti hins vegar konu
frá EES-ríki þyrfti hann hvorki leyfi fyrir fólkið
né þyrfti hann að leggja peninga inn á bankareikn-
ing. Ásta kvaðst telja þessar reglur gallaðar, með
þessu væri verið t.a.m. verið að hindra heimsóknir
ættingja nýbúa því fæstir væru með svona fjár-
hæðir á lausu.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra kvaðst
ekki gjörkunnugur þeim reglum sem um þessi mál
giltu en taldi eðlilegt að breytingar á þeim yrðu
ræddar í samhengi við umfjöllun um Schengen-
samstarfið, en mál þar að lútandi eru til meðferðar
á Alþingi um þessar mundir.
Hann sagði hins vegar að dómsmálaráðherra
hefði upplýst sig um að þessar reglur væru til end-
urskoðunar. Tók Halldór einnig fram að frásögn
Ástu Ragnheiðar gæfi sannarlega til kynna að ým-
islegt mætti betur fara í þessum efnum. Ríkis-
stjórnin myndi því taka þessi mál til frekari athug-
unar.
Davíð svaraði því til að ríkis-
stjórnin hefði haft þá stefnu að
sjálfstæðismál Færeyinga hlytu að
vera þeirra einkamál en jafnframt
að vel yrði tekið umleitunum rétt-
kjörinna stjórnvalda í Færeyjum ef
svo færi að þau leituðu atbeina Is-
lendinga við að ná sínum málum
fram. Sagði Davíð augljóst að Fær-
eyingum hefði þótt þeir kostir sem
við þeim blöstu í Kaupmannahöfn
fyrir helgi nokkuð harðir.
„Ég held mér sé óhætt að segja,
án þess að það hafi verið rætt í rík-
isstjórn, að ef aðilarnir báðir
myndu til okkar leita um millij
göngu í þessu mikilvæga máli þá
myndum við ekki skorast undan
slíku,“ sagði Davíð. Kvaðst hann
telja hyggilegast að taka ekki
dýpra í árinni en þetta og lagði
áherslu á að íslensk stjórnvöld
myndu ekki að fyrra bragði sýna
neina framhleypni hvað þetta varð-
aði. Hann tók hins vegar fram að á
Islandi væri mikil samúð með sjón-
armiðum Færeyinga.