Morgunblaðið - 21.03.2000, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
ÞRIÐJUDAGUR 21. MARS 2000 27
Reuters
Þýskir andstæðingar einræktunartilrauna klæðast hér gervi klónuðu
kindarinnar Dollýar til að mótmæla leyfisveitingum til slíkra tilrauna.
Bresk yfirvöld hafa nú veitt tryggingafélögum umdeilda heimild til að
standa að leit að hættulegum sjúkdómsgenum.
Breska stjórnin samþykkir takmarkað-
ar erfðarannsóknir tryggingafélaga
SAMVINNUSJÖÐS ÍSLANDS HF.
Dagskrá
Aðalfundur Samvinnusjóðs
1. Venjuleg aðalfundarstörf skv. 17. grein
samþykkta félagsins
2. Breytingar á samþykktum félagsins
3. Samþykki aðalfundar á samruna-
áætlun Samvinnusjóðs (slands hf.
og Fjárvangs hf.
4. Heimild til að kaupa eigin hlutabréf
og taka að veði
5. Önnur mál, löglega upp borin
íslands hf. verður haldinn
mánudaginn 27. mars 2000
kl. 15:00 á Grand Hótel við
Sigtún í Reykjavík.
Stjórn Samvinnusjóðs Islands hf.
Gögn sem lögð verða fyrir fundinn liggja
frammi á skrifstofu félagsins að Sigtúni 42,
Reykjavík, frá og með 20. mars nk.
Aðgöngumiðar og fundargögn verða
afhent á fundarstað.
Leyfa leit að
hættulegum
sjúkdómsgenum
Gagnrýnendur vara við myndun
erfðafræðilegrar lágstéttar
London. The Daiiy Telegraph.
BRESKA stjórnin hefur samþykkt
að leyfa tryggingafélögum að kanna
að takmörkuðu leyti hvort hætta sé á,
að væntanlegur tryggingataki sé lík-
legur til að fá alvarlegan erfðasjúk-
dóm. Það fólk, sem fær þann dóm,
verður þá að greiða hærri iðgjöld en
aðrir af sjúkra-, líf- og ferðatrygging-
um.
Hingað til hefur verið bannað að
kanna erfðir manna með þetta fyrir
augum af ótta við, að þá væri verið að
búa til ákveðinn hóp, sem enga tiygg-
ingu gæti fengið. Að loknum viðræð-
um milli fulltrúa stjómvalda og
tryggingafélaganna í síðustu viku var
þó ákveðið að leyfa nokkrar rann-
sóknir, sem tryggingafélögin geta
nýtt sér. Þeim verður t.d. leyft að
kanna hvort líklegt sé, að tryggingar-
taki fái Huntingtons-súkdóm síðar á
ævinm en hann lýsir sér í ósjálfráðum
hreyfingum og minnistapi.
Utangarðsmenn?
Talsmenn neytenda og ýmissa
borgarasamtaka segja, að vegna
þessa sé hætta á, að sumt fólk lendi
utangarðs í samfélaginu og eigi ekki
kost á neinni tryggingavemd. Á það
bendir meðal annars Anna Bradley,
formaður breska neytendaráðsins, og
dr. Evan Harris, einn þingmanna
frjálslyndra demókrata, segir, að
erfðarannsóknir eigi aðeins að gera í
læknisfræðilegu skyni.
„Með því að leyfa tryggingafélög-
unum þessar rannsóknii', jafnvel að-
eins leit að einni erfðaeind, er verið að
búa til erfðafræðilega lágstétt. Al-
menningur mun snúast gegn þessu
og ég vona, að enginn gangist undir
rannsókn af þessu tagi umyrðalaust,"
sagði dr. Harris.
Ottuðust eftirlitslausar
rannsóknir
Breska heilbrigðisráðuneytið hefur
skipað nefnd til að fylgjast með og
stjóma erfðarannsóknum trygginga-
félaganna í leit þeirra að hættulegum
sjúkdómum. Verður nefndin að sam-
þykkja rannsóknaraðferðimar og
hvaða rannsóknastofur verða fyrir
valinu.
Það, sem réð mestu um þessa
ákvörðun, var, að ráðgjafar stjóm-
valda kváðust óttast, að yrðu rann-
sóknimar ekki leyfðar að takmörk-
uðu leyti og undir eftirliti, myndu
tryggingafélögin gangast fyrir sínum
eigin rannsóknum án afskipta ann-
arra. Mun verða byrjað á þessu í sept-
ember nk. þegar sjö rannsóknir verða
bornar undir samþykki stjómvalda.
Sjúkdómssagan nú
þegar inni í matinu
Talsmenn tryggingafélaganna
telja, að eftir fimm ár verði rannsókn-
ir af þessu tagi orðnar almennar og
gætu þá m.a. náð til erfðasjúkdóma
eins og brjóstakrabbameins, Alz-
heimerssjúkdóms, sigðkornablóð-
leysis og fleiri. Benda þeir á, að nú
þegar sé könnuð sjúkrasaga trygg-
ingartaka og fjölskyldna þeirra og ið-
gjöldin við það miðuð. Einstaklingur í
fjölskyldu, sem glímt hefur við erfða-
sjúkdóma, þarf alla jafna að greiða há
iðgjöld en komi í ljós við rannsókn, að
hann eigi ekki á hættu að fá tiltekinn
sjúkdóm, þá munu iðgjöldin lækka í
samræmi við það. Með rannsóknun-
um sé því í raun verið að firra margan
manninn háum iðgjöldum.
Samkváemt nýju reglunum geta
tryggingafélögin ekki neytt neinn til
að gangast undir erfðarannsókn en
þau geta farið fram á það við þá, sem
koma úr fjölskyldum með ákveðna
sjúkrasögu. Þau mega líka forvitnast
um hvort viðkomandi hafi áður geng-
ist undir rannsókn og krafist þess að
fá að sjá niðurstöðumar.
Allt að fímmföld
venjuleg iðgjöid
Iðgjöld eru nú miðuð við áhættu og
sem dæmi má nefna, að reykingafólk
og þeir, sem lengi hafa þjáðst af ein-
hveijum sjúkdómi, borga hærri ið-
gjöld en aðrir. Komi í ljós, að miklar
líkur séu á, að einhver fái hættulegan
sjúkdóm, er viðbúið, að hann verði að
greiða allt að fimmföld venjuleg ið-
gjöld.
Nú þurfa um 4% þeirra, sem sækja
um líftryggingu, að greiða frá 50% og
upp í fimmföld iðgjöld og um 1% er
hafnað vegna þess, að áhættan þykir
of mikil.