Morgunblaðið - 03.05.2000, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2000 33
LISTIR
Nær til
hi artans
Áhugaleiksýning ársins
Ljósmynd/Atli Vigfússon
Úr áhugaleiksýningu ársins, Sfldin kemur og sfldin fer.
Sfldin kemur og sfldin fer
TONLIST
III j ó m d i s k a r
HEILÖG MESSA
Tónlist: Gunnar Þórðarson.Texti:
sr. Sigurður Helgi Guðmundsson.
Aldamótakórinn (skipaður söng-
fólki úr Kammerkór Hafnarfjarðar,
Kór Víðistaðasóknar og Alfta-
neskórnum). Kammersveit Hafnar-
fjarðar. Þórunn Guðmundsdóttir,
sópran. Sigurður Skag-fjörð, barit-
on. Stjórnandi: Ulrik Olason. Tekið
upp í Víðistaðakirkju 21. og 23.
febrúar 2000. Upptökustjórn og
hljóðblöndun: Gunnar Smári Helga-
son. Hljóðblöndun: Hljóðsmárinn,
stafræn upptaka. títgefandi: Vfði-
staðakirkja, Hafnarfirði. Dreiflng:
Skifan. títgáfan er styrkt af Menn-
ingarsjóði F.Í.H. VK 001
GUNNAR Þórðarson er þekktari en
svo að hann þurfí kynningar við -
eða, svo vitnað sé í frekar þunnan (í
blaðsíðum) bækling eða innslag með
þessum nýja hljómdiski hefur hann
verið ejnn vinsælasti lagahöfundur
okkar Islendinga undanfarin 30 ár,
samið yfir fjögurhundruð lög, sem
gefin hafa verið út á hljómplötum;
stjórnað upptökum og útsett tónlist
á fjölda hljómplatna; samið tónlist
fyrir kvikmyndir og sjónvarp - og
fyrir Sinfóníuhljómsveit Islands. Og
hver man ekki eftir Hljómum og
Trúbroti? Og svo kemur þessi höfð-
ingi úr Strandasýslu og Suðurnesj-
um með trúarlegt verk, Heilaga
messu, sem búið er að frumflytja
bæði við messugerð og á konsert -
og birtist nú á hljómdiski.
Messan er ekki hefðbundin að því
leyti að textar eru á íslensku (sumir
frumsamdir af séra Sigurði Helga
Guðmundssyni, sóknarpresti í Víði-
staðakirkju) og endar á lofgjörð til
Guðsmóðurinnar (Ave Maria), að
viðbættum Postludium, stuttum
lokakafla með tilvitnunum. Allt er
þetta aðgengileg og falleg tónlist og
vitnar um innlifun tónskáldsins í
efnið og sanna auðmýkt. Sumir þátt-
anna rísa hærra en aðrir hvað snert-
ir fegurð melodíunnar og í áhrifa-
mætti og krafti hljómanna (með
hjálp „páknanna" ). Mér þóttu þeir
kaflar, sem eru með hefðbundinn
texta messunnar (svo sem Kyi-ie,
Sanctus og Agnus Dei) einna áhrifa-
mestir, sem leiðir hugann að því
hvort hinir „hefðbundnu" textar (að
íslenskri hefð) séra Sigurðar Helga
hafi verið viss fjötur á andagift tón-
skáldsins og frelsi. Það er einsog
tónlistin verði einhæfari, bæði í
tjáningu og úrvinnslu allri (sbr.
Gloriu-kaflann). Reyndar má líka
segja að „hómófónískt og (víðast)
hægflæðandi tónmálið sjálft (engin
polyfónía hér eða flóknar og lærðar
aðferðir tónskálda með öðruvísi
bakgrunn en Gunnar) sé frekar ein-
hæft til lengdar, þó að sumir þætt-
irnir séu mjög fallegir og grípandi
melodískir. Ave María í lokin heyrir
einnig undir þá skilgreiningu.
Margt er, þráttfyrir vissan skort
á andstæðum, bæði í ytra formi,
hraðavali og etv. rytmískum tilþrif-
um, mjög fallega skrifað fyrir við-
eigandi valin hljóðfæri, ekki síst í
einsöngsköflum og reyndar víðast-
hvar. Það mátti einnig heyra fallega
„krómatík", sem leiddi hugann á
stundum fremur til sálumessu en
hátíðannessu. En messan hefur
óneitanlega góðan heildarsvip og er
sjálfu sér samkvæm.
Þórunn Guðmundsdóttur og Sig-
urður Skagfjörð leysa einsöngshlut-
verk mjög vel af hendi, Þórunn með
„eterískum" tærleika og Sigurður
með karakter og reisn. Kór og
hljómsveit eru einnig_ fyrsta^ flokks
undir öruggri stjórn Úlriks Ólason-
ar. Svo er og um upptöku og hljóð-
blöndun.
Þetta er fallegt og „innlifað" verk
(tekur u.þ.b. 3 stundarfjórðunga),
stundum áhrifamikið. I það minnsta
nær það til hjartans.
Oddur Björnsson
SAMKEPPNI Þjóðleikhússins um
athyglisverðustu áhugaleiksýningu
leikársins hefur nú verið haldin
sjöunda leikárið í röð og í þetta
skipti óskuðu alls níu félög eftir að
sýningar þeirra kæmu til greina við
valið.
Dómnefnd Þjóðleikhússins í ár
var skipuð Stefáni Baldurssyni
þjóðleikhússtjóra, Melkorku Teklu
Ólafsdóttur, leiklistarráðunauti
Þjóðleikhússins og Margréti Guð-
mundsdóttur leikkonu. Dómnefndin
valdi að þessu sinni sem athyglis-
verðustu áhugaleiksýningu leikárs-
ins 1999-2000 sýningu leiklistar-
hóps Ungmennafélagsins Eflingar í
Reykjadal á Síldin kemur og sfldin
fer eftir Iðunni og Kristínu Steins-
dætur í leikstjórn Arnórs Benónýs-
sonar. Verður sýningin sýnd í Þjóð-
leikhúsinu laugardaginn 13. maí kl.
20.
í umsögn dómnefndar um sýn-
inguna segir m.a.: „Óhætt er að
segja að félagar í leiklistarhópi Efl-
ingar notfæri sér kosti verksins til
hins ýtrasta, þannig að úr verður
bráðskemmtileg og kraftmikil sýn-
ing. Leikstjórinn, Arnór Benónýs-
son, hefur unnið ötullega að því að
virkja sköpunargleði leikaranna og
annarra sem að sýningunni standa.
Leikarahópurinn er stór en sam-
stilltur og er ánægjulegt að verða
vitni að skemmtilegri samvinnu
kynslóðanna í sýningunni, en hér
leikur hópur nemenda við Fram-
haldsskólann á Laugum við hlið
eldri og reyndari leikara félagsins.
Hvað leikinn varðar er sýningin
óvenjulega jöfn og heilsteypt, og á
sviðinu lifna fjölmargar skýrar og
skemmtilegar persónur. Framsögn
og framganga leikendanna er að
jafnaði skýr og óþvinguð. Hópatriði
eru úthugsuð og kraftmikil, ekki
síst söngatriðin, en tónlistin á ríkan
þátt í að gefa sýningunni líf og lit.
Leikrýmið er skemmtilega nýtt,
leikið er í báðumendum salarins og
á brú endanna á milli. Það sem ekki
síst einkennir sýningu leiklistar-
hóps Eflingar er leikgleðin sem
stafar frá hópnum, og í heild sinni
vitnar þessi sýning um metnað og
dugnað leikfélagsins, leikstjóra og
allra aðstandenda hennar.
Leikfélög sem hafa sýnt áhuga-
sýningu ársins í Þjóðleikhúsinu frá
upphafi eru eftirtalin:
1994. Leikfélag Hornafjarðar:
Þar sem djöflaeyjan rís e. Einar
Kárason. Leikstj. Guðjón Sigvalda-
son.
1995. Freyvangsleikhúsið, Eyja-
firði: Kvennaskólaævintýrið e.
Böðvar Guðmundsson. Leikstj.
Helga E. Jónsdóttir.
1996. Leikfélag Sauðárkróks:
Sumarið fyrir stríð e. Jón Ormar
Ormsson. Leikstj. Edda V. Guð-
mundsdóttir.
1997. Leikfélag Selfoss: Smá-
borgarabrúðkaup e. Bertolt Brecht.
Leikstj. Viðar Eggertsson.
1998. Freyvangsleikhúsið, Eyja-
firði: Velkomin í Villta vestrið e.
Ingibjörgu Hjartardóttur. Leikstj.
Helga E. Jónsdóttir.
1999. Leikfélag Keflavíkur:
Stæltu stóðhestarnir e. Stephen
Sinclair og Anthony McCarten.
Leikstj. Andrés Sigurvinsson.
Reykvísk ljóð og tónar
í Columbia-háskóla
Morgnnblaðið. New York.
Hrafnhildur Hagalín og Pétur Jónasson að lokinni dagskránni Reykja-
vík 2000 í Deutsches Haus við Columbia-háskóla.
Fjartónleikar
um ljósleiðara
REYKJAVÍK 2000 var yfirskrift
dagskrár sem flutt var í Deutsches
Haus við Columbia-háskóla í New
York 19. aprfl sl. Hrafnhildur
Hagalín leikritaskáld og Pétur Jón-
asson gítarleikari kynntu þar ís-
lenskar tón- og ritsmíðar. Áhersla
var lögð á verk núlifandi og yngri
kynslóðar listamanna í Reykjavík, í
tilefni af menningarborgarárinu.
Þessi klukkustundarlanga dag-
skrá hófst með lestri Hrafnhildar
Hagalín úr eigin leikverki, Hægan
Elektra, sem nú er á sviði Þjóðleik-
hússins. Fluttar voru ljóðaþýðingar
á ensku úr verkum skáldanna Ein-
ars Más Guðmundssonar, Þorsteins
frá Hamri, Matthíasar Johannes-
sen, Gyrðis Elíassonar, Sjóns,
Lindu Vilhjálmsdóttur, Braga
Ólafssonar, Elísabetar Jökulsdótt-
ur, Jónasar Þorbjarnarsonar og
Sigfúsar Bjartmarssonar. Pétur
Jónasson lék gítarverk eftir þá
Kjartan Ólafsson, Atla Heimi
Sveinsson og Ilafliða Hallgrímsson.
Þá frumflutti hann verkið Equilibr-
ium eftir Huga Guðmundsson sem
stundar nám í tónsmíðum við Tón-
listarskólann í Reykjavík. Hafði
verkið verið samið sérstaklega af
þcssu tilefni. Það var deild sænskra
fræða við háskólann sem stóð fyrir
dagskránni en framlag islensku
lislamannanna er hluti af vetrar-
verkefni dcildarinnar um kynningu
á menningu Norðurlandanna. Auk
Columbia-háskóla var dagskráin
styrkt af Ameriean-Scandinavian
Foundation, Flugleiðum og M 2000.
Leikverk Hrafnhildar, Eg er
meistarinn, var opnunarverk nor-
rænnar Ieiklistarhátíðar við Col-
umbia-háskóla árið 1995. Umsjón
með þeirri hátíð var í höndum for-
stöðukonu sænskudeildarinnar,
Verne Moberg. Hafði Verne spurn-
ir af nýju verki Hrafnhildar og lýsti
yflr áhuga á að kynna það í New
York. Hægan, Elektra hefur nú
verið þýtt á ensku og verður leikrit-
ið á meðal verka í safnriti um
evrópsk kvenleikritaskáld sem
væntanlegt er á næsta ári f útgáfu
Oxford University Press.
Á TÓNLEIKUM Sinfóníuhljóm-
sveitar Islands í Háskólabíói nk.
föstudagskvöld verður ljósleiðara-
tækni nýtt til að flytja hljóð og mynd
úr Hallgrímskirkju, þar sem Hörður
Áskelsson mun leika á orgel
kirkjunnar í Orgelsinfóníu Camille
Saint-Saéns - en samtímis leikur
Sinfóníuhljómsveitin á sviðinu í Há-
skólabíói. Hljóðið úr Hallgríms-
kirkju mun óma úr hátölurum í Há-
skólabíói og tónleikagestir geta
fylgst með organistanum í beinni út-
sendingu úr Hallgrímskirkju á
breiðtjaldi í bíóinu.
Ástæða þess að hljóð og mynd eru
flutt húsa á milli á þennan hátt er
einfaldlega sú að í Háskólabíói er
ekkert orgel, en orgel gegnir stóru
hlutverki í sinfóníu Saint-Saéns.
Sinfóníuhljómsveitin leitaði til
Landssímans til að kanna hvort fyr-
irtækið vildi stuðla að því að hug-
myndin gæti orðið að veruleika. Þar
var henni ákaflega vel tekið, að sögn
Helgu Hauksdóttur tónleikastjóra,
og mun Landssíminn styrkja tón-
leikana með myndarlegum hætti.
Einnig var leitað til tæknimanna hjá
Ríkisútvarpinu, hljóðfyrirtækinu
EXTON og Háskólabíói, sem munu
sjá um framkvæmdina, auk tækni-
manna Landssímans og Háskóla-
bíós.
Óli Öder, hljóðtæknimaður hjá
EXTON, er einn þeirra sem hafa
umsjón með verkefninu og hann
sagði í samtali við Morgunblaðið að
lokinni hljóðprafu í gær að allt virtist
ætla að ganga upp. „Hljómsveitar-
stjórinn veifaði sprotanum og það
kom hljóð úr orgelinu á sama tíma,“
sagði hann. „Organistinn er með
skjá fyrir framan sig, þar sem hann
sér stjórnandann - og stjórnandinn
sér orgelið og organistann á breið-
tjaldinu fyrir aftan hljómsveitina.
Svo er sett stórt og mikið hljóðkerfi
sitt hvoram megin, á svipuðum stað
og pípurnar væra ef það væri pípu-
orgel á staðnum - þetta er hljóð-
mynd.“
--------------
Hannes
Scheving
í Eden
NÚ stendur yfir 6. einkasýning
Hannesar Scheving í Eden í Hvera-
gerði. I þetta sinn sýnir Hannes 42
akrflmyndir og era þær flestar unn-
ar á sl. tveimur árum.
Sýningin stendur til 14. maí.