Morgunblaðið - 03.05.2000, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2000 35
Móttaka á notuðum
skóm til handa
bágstöddum í
verslunum okkar og
öllum gámastöðum
Sorpu
S0RFA
STEINAR WAAGE
Domus Medica 551 8519
Kringlunni 568 9212
oppskórinn
Ingólfstorgi, sími 552 1212
Sjálfsagður
liður í
góðu lífí
Georg Dolivo er það ofarlega í huga að
menningarborgin Helsinki 2000 komi því
áleiðis til sem flestra að menning sé sjálf-
sagður hlutur eins og Sigrún Davíðsdóttir
komst að er hún heimsótti framkvæmda-
stjóra Helsinki 2000 nýlega.
„AUÐVITAÐ voru það vonbrigði
að níu borgir urðu fyrir valinu og
ekki aðeins Helsinki og það hvaríl-
aði að okkur að hætta við.“ Georg
Dolivo, framkvæmdastjóri Helsinki
2000, evrópsku menningarborgar-
innar, dregur ekki fjöður yfir að
upphaflega voru það vonbrigði að
Helsinki varð ekki ein menningar-
borg Evrópu í ár heldur deildi þeim
titli með átta öðrum borgum, þar á
meðal Reykjavík. En hann bætir
jafnframt við að menn hafí fljótlega
gert sér grein fyrir að samvinnan
gæti verið styrkur, auk þess sem
hver borg horfi fyrst og fremst á
eigin framkvæmdir á þessu sviði.
Undirtektir í Helsinki hafa verið
góðar, „eiginlega hættulegar góð-
ar“, segir Dolivo með bros á vör og
segir að forstöðumenn menningar-
borganna í Kaupmannahöfn 1996
og í Stokkhólmi 1998 hafi miðlað
þeim reynslu um hvernig umræðan
myndi ganga fyrir sig. Ekkert af
því hafi þó gengið eftir. Undirtekt-
irnar hafi verið góðar og áhuginn
mikill.
Gefandi samstarf en
ekki auðvelt
„Það hefur legið í loftinu að Hels-
inki ætlaði sér einhvern tímann að
sækja um að vera menningarborg.
Spurningin var aðeins hvenær, ekki
hvort við ætluðum að sækja um,“
segir Dolivo þegar hann er spurður
af hverju Helsinki hafi haft áhuga á
að takast á við menningarborgar-
verkefnið. Sérstakt tilefni er einnig
að Helsinki heldur í ár upp á 450
ára afmæli sitt.
Það var á sínum tíma Kalevi
Sorsa þáverandi forsætisráðherra
Finna, sem átti hugmyndina að
menningarborgarumsókninni, • en
meðlimir íborgarstjórn Helsinki
tóku málið upp á sína arma og ráku
það áfram. Eftir að Helsinkimenn
höfðu jafnað sig eftir áfallið að deila
útnefningunni með hinum borgun-
um átta segir Dolivo að fremur hafi
verið farið að líta á þessar óvenju-
legu aðstæður sem áskorun en
ókost.
„Á endanum áttuðum við okkur á
því að á hverjum stað er menning-
arborgin fyrst og fremst áhuga-
verð, því hún er á staðnum. Þá
skiptir síður máli hvort aðrir eru að
gera það sama einhvers staðar ann-
ars staðar. Fyrir okkur, sem skipu-
lögðum árið, kom í ljós að það var í
raun kostur og ekki ókostur að geta
starfað með aðilum í hinum borgun-
um," segir Dolivo.
Dolivo bendir á að kostir sam-
starfs hafi meðal annar komið í ljós
þegar farið var að athuga hvernig
öðrum borgum hafði vegnað sem
menningarborgum og hvernig þeim
hafði tekist að koma því á framfæri
hvað um var að vera í borgum
þeirra. Þessalóníka var menningar-
höfuðborg 1997, árið eftir Kaup-
mannahöfn og Dolivo bendir á að
það hafi varla vakið nokkra athygli.
„Við hefðum auðveldlega getað
lent í sömu aðstöðu, en með sam-
starfsaðilum í hinum borgunum
átta náum við til mun fleiri. Þess
vegna höfum við í borgunum níu al-
mennt áttað okkur á kostunum á
því að menningarborgirnar eru
margar. Það hefði til dæmis verið
erfitt að keppa við kirkjuhátíðirnar,
sem víða eru haldnar í ár. Þess
vegna höfum við séð kostina, þó
þeir hafi ekki verið sjálfgefnir í
upphafi,“ hnykkir Dolivo á.
„Samstarfið við hinar borgirnar
hefur verið ágætis kennslustund í
að Evrópa er ekki eitt menningar-
svæði, heldur fjarska fjölbreytileg.
Samstarfið hefur vægast sagt verið
skemmtilegt og gjöfult, en hefur
sannarlega líka tekið á taugarnar,"
segir Dolivo þegar talið berst að því
hvernig samstarfið hafi gengið fyrir
sig.
Nýr lærdómur
„Eg held að norrænu menningar-
borgirnar séu fyrirmyndir að því
leyti að það sem gert er á menning-
arárinu þar er ekki bara eins og há-
rígræðsla, sem síðan dettur af,"
segir Dolivo, þegar talinu víkur að
því að fyrir hafi menningarlífíð í
Helsinki þegar verið auðugt. Frá
upphafi hafi því verið ljóst að menn-
ingarárið gæti ekki aðeins falist í
því að bæta meiru við það, sem þeg-
ar var ríkulegt. Markmiðið var frá
upphafi fremur að hnika menning-
arlandakortinu til, koma menningu
í samhengi, sem hún birtist annars
ekki í. Aherslan var því lögð á
Ljósmynd/Sigrún Davíðs
Georg Dolivo á skrifstofu sinni í Helsinki.
/
Islenskar
leirlista-
konur á
faraldsfæti
FIMM íslenskum leirlistakonum,
þeim Elísabetu Haraldsdóttur,
Kristínu Isleifsdóttur, Ólöfu Erlu
Bjarnadóttur, Sigríði Ágústsdóttur
og Sigríði Erlu Guðmundsdóttur,
sem nýverið sýndu verk sin í New
York, hefur verið boðið að opna
aðra sýningu á verkum sínum vest-
anhafs, að þessu sinni í Washing-
tonborg.
Sýningin, sem þær nefna Hot Zo-
Listakonurnar sem sýna í Washington-borg. Elísabet Haraldsdóttir,
Kristín ísleifsdóttir, Ölöf Erla Bjarnadóttir, Sigríður Ágústsdóttir og
Sigríður Erla Guðmundsdóttir.
ne, verður í Lipa Gallery á 1635 næstkomandi og verður opin
Connecticut Avenue. Hún verður þriðjudaga til laugardaga kl. 12-
opnuð 5. maí og stendur til 27. maí 17.
menningaratburði á félagslegum og
landfræðilegum jaðarsvæðum, til
dæmis sjúkrahúsum og elliheimil-
um, meðal barna og í úthverfunum.
„Við héldum af stað með ákveðin
markmið í huga og höfum haldið
okkur við þau, en eftir því sem nú
líður á árið höfum við æ frekar í
huga að meta útkomuna og árang-
urinn, velta fyrir okkur í hverju
verkefnið felist og hver niðurstaðan
verði,“ segir Dolivo. Vangavelturn-
ar snúast um hver áhrif menningar-
borgarársins séu á menningarinn-
viði borgarinnar og hvernig tekist
hafi til við að greypa menningarlífið
betur inn í borgarlífið.
„Nú er spurningin hvernig við
getum þróað frekar það sem menn-
ingarárið hefur fært með sér, svo
það renni ekki sitt skeið án þess að
þess sjái nokkurn stað. Starfið að
menningarárinu hefur haft í för
með sér nýjan hugsunarhátt, sem
við vildum gjarnan að lifði áfram.
Það er einfalt mál að einbeita sér að
markmiðum, en eftir á skiptir miklu
að huga að hvernig hafi tekist til.
Það þarf að gerast fljótlega meðan
reynslan er enn í fersku minni."
Um það hvernig það megi vera
segir Dolivo að til dæmis megi
hugsa sér að borgarstjórnin setji
sér það markmið að nota menningu
til að skapa félagslega samstöðu í
borginni, greiða fyrir aðlögun
nýbúa eða sinna menningarmálum
barna. Við slíkt verkefni sé tilvalið
að nýta reynslu menningarborgar-
innar til að nota menningu sem
verkfæri í þessum ákveðna tilgangi.
Menningarborgin hafi einmitt fyrst
og fremst miðast við viðfangsefni,
ekki stofnanir.
Meginávinningur ársins eru að
sögn Dolivo ný tengsl, sem myndast
hafa í krafti samstarfsins við hinar
borgirnar átta. Vísast muni eitt-
hvað af þeim samböndunum lifa af
árið, en spurningin sé samt hvernig
halda megi í þennan árangur þegar
árið sé liðið og þar með hverfi sá
eðlilegi miðpunktur, sem skrifstof-
ur menningarborganna hafi verið
og einnig það fé, sem varið hafi ver-
ið til menningarborganna. Spurn-
ingin er þá hvað eftir muni standa
og hvernig eigi að koma því svo fyr-
ir að eitthvað sitji eftir.
„Hluti af framkvæmdafénu er
reyndar ekki nýtt framlag, heldur
framlag, sem hefur verið til staðar
til menningarmála, en hefur bara
verið safnað saman í menningar-
borgarsjóðinn,“ bendir Dolivo á.
„Skrifstofan verður leyst upp, en
hún hefur verið meira en aðeins ný
stofnun, líka nýr hugsunarháttur,
sem getur vonandi skilað sér áfram.
Það stendur ekki til að koma á fót
einhverri nýrri stofnun í kjölfar
menningarársins, þó hugsunarhátt-
urinn og samböndin Iifi vonandi
áfram. Skrifstofan verður leyst
upp, en áður verður að gæta þess að
reynslan gufi ekki upp um leið.“
Góðar undirtektir borgarbúa
Helsinki 2000 hefur haft um 300
milljónir finnskra marka milli
handanna, um 3,7 milljarða ís-
lenskra króna. Af því fé hefur um
þriðjungur komið frá ríkinu, þriðj-
ungur frá Helsinki-borg og þriðj-
ungur frá styrktaraðilum. Dolivo
lætur vel af samstarfinu við styrk-
taraðila, sem ekki hafi freistað þess
að stýra menningarinnihaldinu á
nokkurn hátt.
„Afstaðan til styrkja frá einka-
aðilum einnkennist oftast annað-
hvort af rómantískri hrifningu á
góðmennsku þeirra eða hræðslu við
afskipti þeirra,“ segir Dolivo.
„Bæði sjónarmiðin eru röng. Flest
fyrirtæki hafa það sem lið í starfi
sínu að styrkja menningu. Það má
ræða hvar mörkin liggi, en afstaða
fyrirtækjanna er yfirleitt sú að
tengja sig menningaratburðum,
ekki að hafa áhrif á þá.“
Undirtektir borgarbúa fyrstu
þrjá mánuði menningarársins hafa
verið mjög góðar að sögn Dolivo,
sem bætir því við brosandi að und-
irtektir bæði almennings og fjöl-
miðla séu næstum „hættulega já-
kvæðar“. Hið hættulega felist í að
ein hugmyndin með menningarár-
inu hafi verið að skapa líflega um-
ræðu, en hún sé ekki sérlega áber-
andi sökum þess hve ánægjan sé
almennt mikil.
Auk þess að starfa með erlendum
aðilum í hinum borgunum hefur
menningarborgarskrifstofan haft
augun á innlendum samstarfsað-
ilum víða að.
Einn þeirra er finnska kirkjan og
hátíðahöld hennar vegna 2000 ára
afmælis kristninnar.
„En ástæðan fyrir ánægju okkar
er ekki fyrst og fremst að aðsóknin
að atburðum menningarborgarinn-
ar og umfjöllunin hefur verið góð,
heldur að ýmis lítil verkefni úti
meðal fólks hafa hlotið miklu meiri
athygli en ella. Þar með þokumst
við nær því að skilgreina menningu
sem mikilvægan hluta af góðu lífi.“
Bæklingur hefur verið sendur inn á hvert heimili landsins
m ERU LAUS PLÁSS
Símar 551 9160 og 551 9170
Nú er tækifærið...
til að eignast ekta pels
Öðruvísi Ijós og klukkur Síðir leðurfrakkar
Handunnir dúkar og rúmteppi
Sófasett og þrjú borð á
aðeins kr. 157.000
Sigurstjama
Viðskiptanetið Fákafeni (Bláu húsin), s. 588 4545