Morgunblaðið - 03.05.2000, Blaðsíða 42

42 MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MENNTUN
Námsráðgjöf - Fátt virðist falla utan áhugasviðs dr. Jeffrey Kottler sálfræðings sem hefur skrifað meira en 40
bækur m.a. um kennslufræði, samskipti fólks og ráðgjöf. Salvör Nordal átti samtal við hann en undanfarna mán-
uði hefur Kottler dvalið hér á landi og kennt námskeið í námi í námsráðg;iöf við Félagsvísindadeild HI.
Islendingar
vilja ekki vera
öðruvísi
• „í Bandaríkjunum fáum við hrós
fyrir að vera öðruvísi“
# Kottler skrifar um íslenska
veturinn því að þjóðin afsakar hann
Morgunblaðið/Árni Sæberg
„Eitt af því sem mér var sagt um Islendinga var að þeir séu feimnir og tali ekki um tilfinningar sínar,“
segir Jeffrey Kottler, „þetta er ekki múi reynsla.“
JEFFREY Kottler er með
mörg jám í eldinum. Hann
hefur kennt nokkur nám-
skeið í námi við námsráð-
gjöf frá áramótum og unnið að rit-
un tveggja bóka um Island. Hann
er samt mjög afslappaður þegar við
hittumst á skrifstofu hans í Odda
og hann hefur á orði að mest sjái
hann eftir að hafa ekki lært ís-
lensku þessa mánuði sem hann hef-
ur dvalið hér.
Námskeiðin sem hann hefur
kennt í námsráðgjöf hafa annars
vegar fjallað um náms- og starfs-
ráðgjöf og hins vegar um mikilvægi
þess að námsráðgjafar taki í starfi
sínu tillit til fólks með ólíkan menn-
ingarlegan bakgrunn. Samtalið
hefst á spjalli um mikilvægi skiln-
ings á ólíkri menningu fyrir Islend-
inga.
íslendingar ekki eins
einsleitir og af er látið
„Sá hópur sem hefur ólíkan
menningarlegan bakgrunn fer
stækkandi hér á landi og Islending-
ar verða að mæta þessum hópi með
einhverjum hætti. Eg hef hins veg-
ar ekki síður áhuga á ólíkum
bakgrunni Islendinga sjálfra því ég
held að þeir séu ekki eins einsleitir
og af er látið. Meðal íslendinga er
að fínna ólíka menningarheima og
þeir sem stunda ráðgjöf verða að
taka tillit til þess. Hér er til dæmis
fátækt hjá hópi fólks sem sjaldan
er rædd, þá getum við tekið dæmi
um menningu homma og lesbía,
eða menningu ólíkra starfstétta
eins og til dæmis sjómanna eða
fjölmiðlafólks. Til að geta ráðlagt
og leiðbeint fólki verða ráðgjafar
að hafa innsýn inn í þessa ólíku
menningarheima og þekkja hvaða
veruleika fólk í ólíkum stéttum býr
við.“
Eru nemendur þínir sammála
því að til séu margir menningar-
hópar á íslandi?
„f>að er alltaf fróðlegt að skoða
eigin menningu með augum gests-
ins og ég hef fundið það með nem-
endum mínum. Eg legg áherslu á
það í kennslunni hversu ólík við er-
um innbyrðis hvort sem það er í
gildismati, athöfnum eða draum-
um. Allt fagfólk, hvort sem það eru
námsráðgjafar, læknar eða hjúkr-
unarfólk, verður að sýna hverjum
einstaklingi skilning og virðingu á
hans eigin forsendum. Mér finnst
íslendingar gera mikið úr því hvað
þeir eru líkir og um það virðist
ríkja almennt samkomulag. Þetta
kemur meðal annars fram í því að
fólk vill ekki vera öðruvísi en hinir
eða skara beinlínis framúr. Eg finn
þetta hjá nemendum mínum sem
gera lítið úr vinnu sinni og sýna
mikla hógværð þegar þeir tala um
sjálfan sig. I Bandaríkjunum fáum
við hins vegar hrós fyrir að vera
öðruvísi. Eg er til dæmis ekki feim-
inn við að segja hvað ég geri vel eða
kann best og ég finn að íslenskir
vinir mínir hlæja að mér og fínnst
ég vera að gorta af sjálfum mér. “
Nemendur læra mest
hver af öðrum
Hvernig hefur þér líkað við ís-
lenska stúdenta?
„Tíminn með nemendum hefur
verið einkar áhugaverður. Fyrst í
stað voru þeir svolítið hikandi bæði
vegna enskunnar og vegna
kennsluaðferða minna. Mér skilst
að mikill hluti kennslunnar hér við
Háskólann sé í formi fyrirlestra og
sú skoðun er ínkjandi að kennarinn
sé sá besti til að miðla til nemenda.
Þessu viðhorfi er ég ekki sammála.
Ef við skoðum lítil böm sjáum við
hvað þau læra mikið hvert af öðru.
Og við eigum að örva þessa náms-
aðferð í gegnum allt skólakerfið.
Ég reyni því að láta nemendur
mína taka virkan þátt í kennslunni
og legg mikla áherslu á hópvinnu
og samvinnu nemenda. Fyrst í stað
fannst þeim þetta framandi en síð-
an hafa þau staðið sig mjög vel.
Reyndar em íslensku stúdentamir
með þeim bestu sem ég hef haft en
ég hef kennt víða eins og í Banda-
ríkjunum, Hong Kong, Astralíu og
Nýja-Sjálandi. Þeir hafa lagt sig
alla fram í hópverkefnum og rit-
gerðirnar hafa verið mjög vel unn-
ar og oft hafa þau notað mikið hug-
myndaflug til að leysa verkefnin.
Eitt af því sem mér var sagt um
Islendinga var að þeir væra feimn-
ir og töluðu ekki um tilfinningar
sínar. Þetta hefur ekki verið mín
reynsla. Mínir nemendur hafa ver-
ið til í að opna sig og treysta hver
öðram.“
Lokað vinnuumhverfí
Jeffrey Kottler segir vinnu-
umhverfið í Háskólanum nokkuð
frábragðið því sem hann þekkir frá
Bandaríkjunum.
„Mér virðast samskiptin milli
fólks hér í Odda ekki vera mjög
mikil. Flestir hafa dymar að skrif-
stofunum sínum lokaðar og vinna
einir að sínum verkefnum. I banda-
rískum háskólum er samgangurinn
milli fólks meiri og fólk vinnur
meira saman. Fáir hafa til dæmis
sýnt minni vinnu hér sérstakan
áhuga eða beðið mig að halda er-
indi fyrir deildina. Ein skýringin á
þessu er að fólk hér vinnur svo
mikið. Flestir era að vinna mörg
störf og enginn hefur tíma til að
setjast niður í rólegheitum í kaffi.“
Kottler er Fulbright-prófessor
hér og hefur unnið með Guðbjörgu
Vilhjálmsdóttur, lektor í námsráð-
gjöf, meðal annars vinna þau að
grein um framtíð ráðgjafar í heim-
inum.
„Eftirspurn eftir ráðgjöf í skól-
um hefur aukist mjög í Bandaríkj-
unum að undanfömu ekki síst í
kjölfar vaxandi ofbeldis. Ég held að
það sé líka vaxandi þörf fyrir hvers
konar ráðgjöf hér á landi þó varla
verði hún eins mikil og í Banda-
ríkjunum, enda era fjölskyldu-
böndin hér sterk og fólk hefur því
aðra möguleika til að leita sér
hjálpar. Ég var nýlega í heimsókn
á Flateyri og þeir era ennþá að
jafna sig eftir snjóflóðin sem féllu
þar fyrir nokkram áram. Þeim
finnst þeir hafa verið skildir eftir
og ekki fengið nógu mikinn stuðn-
ing frá samfélaginu. Þama hefði
ráðgjöf komið að miklu gagni.“
Kottler hefur skrifað fjölda bóka
um margvísleg efni eins og gildi
ferðalaga fyrir einstaklinginn,
sjálfboðavinnu og bókina Síðasta
vitnið sem var unnin í samvinnu við
Jason Moss og fjallar um reynslu
þess síðamefnda af nokkram
illræmdustu raðmorðingjum í
Bandaríkjunum, en þessi bók hefúr
verið á metsölulista New York
Times að undanfomu.
„ Jason Moss hafði verið nemandi
minn sem tók upp á því að hafa
samband við marga illræmdustu
morðingja Bandaríkjanna. Þegar
ég heyrði sögu hans var ég forvit-
inn að reyna að skilja áhuga hans á
raðmorðingjum og því varð þessi
bók til. Helst skrifa ég um efni sem
fáir aðrir hafa skrifað um og þann-
ig get ég komist hjá mildlli heim-
ildavinnu. Þær spretta yfirleitt af
einhverri persónulegri reynslu sem
ég er að reyna að vinna með. Ein
bóka minna fjallar til dæmis um
hvemig ferðalög geta breytt lífi
okkar og virkað eins og meðferð
fyrir einstaklinginn.
Skrifar bók um Island
Um þessar mundir er ég að
vinna að tveimur bókum sem tengj-
ast dvöl minni hér á Islandi. Aðra
þeirra vinn ég með Þórhalli Vil-
hjálmssyni sem vann á heimili Dan-
ielle Steel rithöfundar um tveggja
ára skeið. Þar hafði hann það starf
að sjá um heimilissvínið. Mér
fannst þetta strax mjög áhugaverð
saga og spennandi að lýsa ríkidæmi
Danielle Steel í Bandaríkjunum út
frá augum Islendingsins.
Hin bókin fjallar aftur á móti um
Island í vetrarbúningi. Kveikjan að
þeirri bók var sú athugasemd sem
ég hef heyrt mikið og er á þessa
leið: „Þú ættir að koma hingað að
sumri til.“ Mér fannst sérkennilegt
hvað Islendingar afsaka mikið vet-
urinn og veðráttuna og það varð til
þess að ég fór að skrifa um vetur-
inn hér á landi og hvemig hann
virkaði á mig.“
Kottler er auðsjáanlega ánægð-
ur með dvöl sína hér. „Ég hefði
hins vegar viljað læra íslensku og
hefði getað það hefði ég ákveðið
það í byrjun.“
Hefðir þú haft tíma til þess?
„Ég hef alltaf nógan tíma,“ svar-
ar Kottler að bragði við hinn tíma-
lausa Islending sem er á hraðferð
eins og venjulega.