Morgunblaðið - 03.05.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2000 13
Opinber heimsókn Halldórs Ásgrímssonar utanríkisráðherra til Washingfton
Öryggismál efst á baugi
í viðræðum ráðherranna
Morgunblaðið/Ásdfs
Strobe Talbott (t.h.), varautanríkisráðherra Bandaríkjanna, tekur á móti hjónunum Sigurjónu Sigurðardóttur og Halldóri Ásgrímssyni utanríkis-
ráðherra í Blair House, sem stendur við Pennsylvania Avenue gegnt Hvíta húsinu.
Morgunblaðið. Washington.
ÖRYGGIS- og varnarmál í Evrópu
og vamarsamningur Islands og
Bandaríkjanna voru helsta umræðu-
efni utanríkisráðherra Islands og
Bandaríkjanna á fundi þeirra í
Washington, höíuðborg Bandaríkj-
anna, á mánudag.
Halldór Asgrímsson utanríkisráð-
herra, sem var í opinberri heimsókn í
Washington á mánudag og í gær,
segir að fundurinn hafi verið mjög
gagnlegur; fyrir höndum séu viðræð-
ur um bókun vegna varnarsamnings-
ins og þessi fundur og fleiri sem hann
hafi átt á ferð sinni í Bandaríkjunum
verði mjög hjálplegir í þeirri vinnu.
Um ágreining, sem uppi er milli ís-
lenskra og bandarískra stjómvalda
um framkvæmd sjóflutninga fyrir
vamarliðið, segir Halldór að þau mál
séu á viðkvæmu stigi, viðkvæmara
en efni standi til.
Auk Albright hitti utanríkisráð-
herra að máli í Washington Strobe
Talbott varautanríkisráðherra og
snæddi kvöldverð í boði hans í Blair
House í Washington. Þá hitti ráð-
herra Richard Danzig, flotamálaráð-
herra Bandaríkjanna, að máli á
þriðjudag og átti aukinheldur fund
með starfandi varavarnarmálaráð-
herra, James Bodner.
Halldór Ásgrímsson sótti einnig
víkingasýningu Smithsonian-stofn-
unarinnar ásamt eiginkonu sinni,
Sigurjónu Sigurðardóttur, og föm-
neyti sem í vom Sverrir Haukur
Gunnlaugsson, ráðuneytisstjóri í ut-
anríkisráðuneytinu, eiginkona hans,
Guðný Aðalsteinsdótt.ir, Jón Baldvin
Hannibalsson, sendiherra í Wash-
ington, og Bryndís Schram, eigin-
kona hans, Hjálmar W. Hannesson,
skrifstofustjóri alþjóðaskrifstofu ut-
anríkisráðuneytisins, Sveinn A.
Björnsson sendifulltrúi og Friðrik
Jónsson sendiráðsritari.
Síðdegis á þriðjudag hélt utanrík-
isráðherra erindi í Georgetown-há-
skólanum í Washington á undan fyr-
irlestri Gísla Sigurðssonar, sér-
fræðings á Stofnun Áma Magn-
ússonar, um Vínlandssögumar. Af
því tilefni færði ráðherra skólanum
enska útgáfu Islendingasagnanna að
gjöf.
Ýmis teikn á lofti í öryggis-
málum Evrópu
Halldór sagði í samtali við Morg-
unblaðið að öryggismál í Evrópu
hefðu verið efst á blaði á fundinum
með Madeleine Albright, utanríkis-
ráðhema Bandaríkjanna. Ymis teikn
séu enda á lofti í þeim efnum.
„Evrópusambandið hefur að undan-
förnu byggt upp eigin stefnu í örygg-
is- og varnarmálum Evrópu og við
sem stöndum utan sambandsins höf-
um ekki verið mikið með í þeirri
vinnu. Sambandið hefur haft þá
stefnu að reyna að koma sér saman
um hlutina áður en þeir verða frekar
ræddir við önnur lönd og íslensk
stjómvöld hafa verið óánægð með
það sem er að gerast. Og Bandaríkin
raunar líka.“
Halldór bætti því við að þau Al-
bright hafi verið sammála um næstu
skref í málinu og sagði ljóst að
ákveðin hreyfing væri á þessum mál-
um nú um stundir sem væri jákvæð
og það væri ekki síst fyrir tilstilli
Bandaríkjamanna, sem komið hefðu
að því af verulegum þunga.
Komið upp viss vandamál
Samskipti íslands og Bandaríkj-
anna vom einnig á dagskrá fundar
utanríkisráðherranna. „Við ræddum
okkar tvíhliða samstarf sem hefur
verið mjög gott. Framundan em svo
viðræður um bókun vegna vamar-
samningsins, en samningurinn sem
við gerðum 1996 vegna hennar renn-
ur út á næsta ári. Ég vonast eftir því
að þær viðræður eigi sér stað með já-
kvæðum hætti,“ sagði Halldór.
Hann bætti því við að upp hefðu
komið viss vandamál sem tengdust
samstarfi þjóðanna, m.a. lagafmm-
varpi því sem ríkisstjórnin hefur nú
lagt fyrir Alþingi.
Það írumvarp tengist m.a. þeim
deilum sem uppi hafa verið um sjó-
flutninga vegna varnarliðsins. „Okk-
ur hefur tekist að eyða margvísleg-
um misskilningi sem var uppi i því
máli, en það hefur hins vegar staðið
út af að við gerðum samninga 1986
um flutninga fyrir varnarliðið og við
höfum krafist þess að eftir þeim
samningum verði farið,“ sagði Hall-
dór og staðfesti að sjóflutningarnir
hefðu komið til umræðu á fundinum.
Hann bætti því við að það væri sam-
eiginleg ósk sín og Albright að fund-
in verði lausn á þessum málum.
„Það ætti ekkert að standa í vegi
fyrir því, leggi báðir aðilar sig fram.
Áðalatriðið er hins vegar að það ber
að standa við alla samninga sem
gerðir eru, bæði tvíhliða samninga
og alþjóðlega. Það er ljóst að við Is-
lendingar þurfum að setja löggjöf til
þess að tryggja að staðið sé við þá
samninga sem við gerum. Það er
okkar ætlun með því írumvarpi sem
liggur fyrir Alþingi."
Halldór var spurður að því hvort
íslensk stjómvöld hefðu fundið fyrir
auknum þrýstingi í þessu máli af
hálfu Bandaríkjamanna.
„Því er ekki að neita að það er
þrýstingur í þessu máli eins og vill nú
verða í öllum málum. Aðalatriðið er
að það er okkar skylda og réttur sem
sjálfstæðs ríkis að setja þá löggjöf
sem við teljum nauðsynlega til að
framfylgja okkar samningum. Það á
við um Bandaríkin, Evrópusam-
bandið og ýmis önnur lönd. Svo lengi
sem við stöndum við þær skuldbind-
ingar sem við skrifum undir, tvíhliða
og alþjóðlega, er það eingöngu okkar
mál,“ svaraði hann.
Á heimsókn sinni í höfuðstöðvum
flotadeildar Atlantshafsbandalags-
ins í Norfolk í síðustu viku ræddi ut-
anríkisráðherra stöðu mála, m.a.
sjóflutninga fyrir vamarliðið, við
Gayme aðmíral og Clarke aðmíral.
„Ég átti mjög góðar viðræður við yf-
irmennina í Norfolk," segir hann.
„Ég tel að þær viðræður hafi verið
þýðingarmiklar og muni nýtast vel
sem grannur fyrir það sem koma
skal. Viðræður okkar vora hrein-
skiptnar og ég skil betur þeirra af-
stöðu en áður og hið sama gildir um
þá og sjónarmið okkar íslendinga.
Það er svo í öllum málum þegar um
er að ræða gagnkvæma hagsmuni að
þá verða mál ekki leyst nema þjóni
báðurn."
Halldór sagði það sitt mat að þetta
mál hefði orðið stærra en efni stæðu
til.
„Vissulega má alltaf búast við þvi
að slík mál komi upp, en þegar tvær
vinaþjóðir eiga í hlut hljóta þær að
leysa það sín í milli, sé vináttan raun-
veraleg. Ég trúi því að svo sé.“
En málin era á viðkvæmu stigi,
engu að síður?
„Þau hafa verið á frekar við-
kvæmu stigi. Og raunar á viðkvæm-
ara stigi en ástæða er til,“ sagði Hall-
dór.
Áætlunarflug boðið út
í tengslum við siúkraflug
VIÐRÆÐUR um möguleika þess
að bjóða út saman sjúkraflug og
áætlunarflug, einkum frá Akureyri
til nokkurra áfangastaða innan-
lands, era hafnar milli heilbrigðis-
ráðuneytisins, samgönguráðuneyt-
isins, Flugmálastjórnar, Trygg-
ingastofnunar ríkisis og Ríkis-
kaupa. Fyrsti viðræðufundur þess-
ara aðila hófst í gærmorgun en í
viðræðunum verður reynt að hafa
sem best samráð við hagsmunaað-
ila í heilsugæslu og flugi.
í frétt frá samgönguráðuneyt-
inu segir að gert sé ráð fyrir að
niðurstaða viðræðnanna náist á
hálfum mánuði og takist það megi
búast við að hægt verði að bjóða út
flugleiðirnar sem um ræðir innan
eins til tveggja mánaða. Fram hef-
ur komið í fréttum að Flugfélag
íslands hyggist fljótlega hætta
öllu flugi út frá Akureyri vegna
þess að starfsemin stendur ekki
undir sér fjárhagslega og enn-
fremur að Islandsflug hafi lagt
niður áætlunarflug milli Siglu-
fjarðar og Sauðárkróks af sömu
ástæðum. Um þetta sagði Sturla
Böðvarsson samgönguráðherra í
samtali við Morgunblaðið að það
væri mikið áhyggjuefni ef flugfé-
lögin treystu sér ekki til að halda
uppi meiri þjónustu í innanlands-
flugi en raun bæri vitni.
Ráðherra fjallaði um málið á
ríkisstjórnarfundi í gær og segir í
minnisblaði hans til ríkisstjórnar-
innar að ráðuneytið telji að varla
verði hjá því komist að bjóða út
eftirtalda leggi í áætlunarflugi inn-
anlands: í iyi’sta lagi: Akureyri-
Þórshöfn-V opnafj ör ður-Akureyri.
í öðru lagi: Akureyri-ísafjörður-
Akureyri. í þriðja lagi: Akureyri-
Egilsstaðir-Ákureyri. í fjórða lagi:
Akureyri-Grímsey-Akureyri. I
fimmta lagi: Akureyri-Siglufjörð-
ur-Akureyri eða Sauðárkrókur-
Siglufjörður-Sauðárkrókur. Og í
sjötta lagi: Ísafjörður-Bíldudalur-
ísafjörður.
I tilkynningu frá samgöngu-
ráðuneytinu segir að ekki sé gert
ráð fyrir útboði á Evrópska efna-
hagssvæðinu heldur aðeins hér á
landi vegna þess að verið sé að
bjóða út bæði sjúkra- og áætlunar-
flug saman. Segir þar ennfremur
að líklegur samningstími sé tvö ár
og að þeim reynslutíma liðnum
yrði sennilega mögulegt að bjóða
flugið út á EES-svæðinu.
I tilkynningu ráðuneytisins seg-
ir ennfremur að engin leið sé að
áætla með neinni vissu heildar-
kostnað vegna útboðsins sé allt
flugið tekið saman vegna þess að
óvissuþættirnir séu enn of margir.
Ekki sé þó ólíklegt að kostnaður
muni hlaupa á mörgum tugum
milljóna króna.