Skírnir - 01.12.1905, Síða 25

Ýmsar tegundir trúarreynslunnar. 315-
Trúmaðurinn lætur sér ekki á sama standa um tilveruna;
í hans auguni er lífiö enginn ábyrgðarlaus leikur, heldur
rammasta alvara; en alvara lífsins bugar hann ekki; í
brjósti hans lifir eldmóður og trúnaðartraust, sem mýkir
mótlætið og hjálpar yfir torfærurnar. Trúartilfinningin er
því samsett af sorg og gleði; hún er ástand þar sem sorgin
verður að lúta í lægra haldi fyrir von og trausti. Og
sagan sýnir, að trúin gerir menn fúsa á að þola margvís-
legar hörmungar, eða gerir mönnum það jafnvel auðvelt
og sælt að bera það sem aðrir, þegar bezt lætur, þola
möglúnarlaust, með því að neyta allrar orku viljans.
Eitt hið einkennilegasta í eðli manns er hæfileikinn
til að trúa á liluti, sem hann ekki sér. Breytni vor
stjórnast löngum einmitt af skoðunum, sem vér getum
ekki sannað, eða ekki gert öðrurn áþreifanlegt hvað þýði,
jafnvel ekki skilið til fulls sjálfir. Þetta kemur fram
hvað ljósast í trúarefnum. Fáum hefur auðnast t. d. að sjá
frelsara sinn i sýn, eða að fá aðrar slíkar vitranir til
staðfestingar skoðunum sínum. Engu að síður heldur trú-
maðurinn fram virkileika þess sem hann trúir á, þó
ósýnilegt sé, það er í hans augum jafnvel virkilegra en
það sem hann getur séð og þreifað á. Það er eins og
maðurinn hafi einhverja sérstaka aðkenningu virkileikans,
án þess að nokkurt af skynfærum þeim sem vér þekkjum
ætti þar þátt í. Mörg dæmi eru til þess, að menn hafi
fundið návist einhvers, sem þeir hvorki sáu né heyrðu eða
þreifuðu á, návist, sem var eins óyggjandi og hver annar
áþreifanlegur hlutur. Það er rétt eins og ef járnmolinn
fyndi nálægð segulsins gagntaka sig, án þess að geta gert
sér minstu hugmynd um það, hvernig hann liti út. Trú-
maðurinn finnur þannig návist æðri krafta, finnur að liann
stendur í sambandi við þá og að sál hans getur að nokkru
leyti sameinast þeim. Sérstaklega kemur þetta fram á
liæsta stigi í dularleiðslu þeirri sem sumir menn falla í. Þar
fær maðurinn einkennilega reynslu, sem fyrir sjálfan hann
er öldungis óyggjandi, þótt hún sé svo sérstæð, að hann