Skírnir - 01.12.1905, Page 55

Einar Benediktsson.
343
Þegar ljósið deyr er alt dapurt og svart,
með deginum vangi bliknar.
Nú vaknar af rökkurmoldum margt,
í minningum dauðum kviknar.
Feigðargrunur er fólginn í hverju orði. »Þegar ljósið
•deyr«; roðinn hverfur af kinnum því meir sem dagur
dvín á lofti. Uggurinn færist yfir. Rökkrið verður eins
konar kirkjugarður, »rökkurmoldir«, en þar er ekki alt
kyrt, því garðurinn fer að rísa og dauðar minningar lifna;
þær þyrpast að ferðamanninum og þær getur hann ekki
riðið af sér. En þessar afturgöngur úr grafreit endur-
minninganna eru að eins fyrirboði annars verra:
Nú er ei tóm fyrir dvala og draum.
Dauðs manns hönd grípur fast í taum
svo hesturinn hnytur og dettur, —
hnykkir í svipan hnjám af jörð,
heggur sköflum í freðinn svörð
og stendur kyr eins og klettur.
Svo kemur skýr og lifandi lýsing á afturgöngunni og flótt-
anum heim að bænum, og bragarhátturinn breytist enn:
Ogæfuþrungin og ygld á brá
sig yfir húsþekjur breiðir
dauðamóksvættur, er drungann frá
dauflegri óttu seiðir.
Ágæt er þessi hugmynd um dauðamóksvætt, er seiði drung-
ann frá lágnættinu. Eins og endurminningar prestsins
voru aðdragandinn að því, að draugurinn birtist honum,
þannig verða nú draumar fólksins forspilið fyrir neyðar-
ópinu, sem vekur það úr fasta sveíni.
Söguna hefur skáldið notað vel og breytt henni eins
■og þurfti, til þess að gera atburðinn sem eðlilegastan og
geigvænlegastan. Eins og sagan er sögð í Þjóðsögum Jóns
Árnasonar, þá verður ekki séð, að síra Oddur hafi svikið
Solveigu í neinu. Skáldið lætur hann hafa tælt hana
(sbr. »svo mælti fijóð, svikið er svifti sig lífi«) og þá
verður heift hennar skiljanlegri. Sagan lætur presti vera