Gefn - 01.07.1871, Page 22

24
aldir hafa menn sögur í fornritunum. Vér skulum hér gefa
stutt yfirlit yfir þessar aldir mannkynsins.
1. Steinöldin er elst, þá höfðumenu öll vopn og áhöld
úr steini (tinnusteini og öðrum hörðum stointegundum).
Sumir hafa skipt þessari öld í tvö tímabil, eptir því' hversu
vönduð steinvopnin eru og eptir haugsetníngunum, því haug-
arnir eða dysjarnar frá þessari öld eru með tvennu móti:
hríngdysjar og lángdysjar. Víða finnast og byggíngar manna
frá þessari öld: það eru staurar reknir niður í jörðu, og
merki til að þá hafi menn haft tamin dýr, naut og kýr,
geitfé, svín, sauðfénað og hesta. Slíkar fornleifar finnast
víða um lönd, og svo lítur enda út sem þessi öld hafi geng-
ið um allan heim, því dysjarnar eru öldúngis eins á Indía-
landi og í Frakklandi, á Norður-Afríku og á Norðurlöndum;
og enn í dag eru þjóðir í Asíu og víðar, sem eru algjörlega
steinaldarmenn. Bautasteinar, rúnasteinar og legsteinar eru
beinlínis runnir frá steinöldinni gegnum allar aldir niður til
vorra tíma.
3. Eiröldin kemur þar næst, og leifar þaðan finnast um
alla Evrópu; þá voru höfð eirvopn, menn kunuu ekki að
vinna járn og þektu lítið til þess. pá voru menn grafnir í
steinkistum og líkin ekki brend, fyr en kann ske seinast á
öldinni, og má vera að þá hafi járn verið farið að tíðkast
samsíða eirvopnunum. Menn hafa og þók«t geta skipt þessari
öld í fleiri timabil. Trójustríð varð á eiröld Grikkja, að því
er lengi var trúað.
3. Jámöldin álítur Worsaae að hefjist hér á Norður-
löndum hér um bil tveim eða þrem öldum eptir Krist og hafi
varað xram að Svoldarorrustu; hann skiptir henni í 1, elstu
járnöld (200 eða 300 til 450; húnþekkist á því að þá höfðu
menn hér fyrst silfur, og rómverskir silfurpeníngar komu þá,
líklega með kaupmönnum; þá voru ristnar elstu rúnir; 2,
mið-járnöld (450—700); þá gengu rómverskir gullpeníngar,
og þá tíðkuðust gullsylgjur og gullhríngir og mörg einkenni-
leg prýði; 3) ýngstu járnold (700—1000); þá var enn annað