Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Síða 67

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Síða 67
(37 blótmaðr mikill; lét hann reisa hof mikit í túni sínu, þat var c fóta langt, en sextugt á breidd“. Melabók segir, J.n. 1843, 335^^: „Hof í Vatnsdal ok Hof á Kjalarnesi hafa hér á landi stœrst verit, eink- um(?) stórt hundrað fóta á lengð, þat syðra var ok LX fóta breitt“. Litlar eða engar leifar sjást nú af hofi þessu; austan til við bœinn í túninu hefir verið gamall heygarðr, sem nú hefir að mestu leyti verið gjörðr úr kálgarðr, þar suðr af gengr langr hóll og nokk- uð mjór fram í mýrina, sem nú er kallaðr Groðhóll; á hofið að hafa sem sögur vorar segja um Kjalarnesþing. það, sem í fljótu bragði kann að virðast nokkuð óeðlilegt, er, að þorsteinn Ingólfsson hafi látið setja þingið upp við Kollafjörð, þar sem það var nær höfðingjum á Kjalarnesi enn hon- um, enn eg fæ ekki séð neitt óeðlilegt í þessu. Einmitt á Kjalarnesi og þar nálægt eru nefndir þeir mestu höfðingjar, er þá munu hafaverið uppi, er þingið var sett, Helgi Bjóla, sem bjó að Hofi á Kjalarnesi, Orlygr gamli at Bsjubergi og þórðr Skeggi á Skeggjastöðum, upp frá Mosfelli, ogþaðvarein- mitt með ráði þessara höfðingja, að þorsteinn setti þingið. það er sjálf- sagt, að þingstaðrinn í þingnesi liggr á hentugra stað í þinghánni enn þing- ið við Kollafjörð, enn þegar að er gáð, þá liggr þó sá þingstaðr á allhent- ugum stað bæði fyrir þá, sem kómu saman austan og vestan. Eg hygg, að Kjalarnesþing hið forna hafi í fyrstu náð yfir alt landnám Ingólfs, enn eins og Landn. segir, bl. 37 e, var landnám Ingólfs þetta: »En Ingólfr nam land milli Ölfusár ok Hvalfjarðar, fyrir utan Brynjudalsá milli ok Öxarár, ok öll nes út«. Egverðþvíaðálítaþaðrétt, sem sögurnar segja, aðhöfðingjarþeir, semhér er um að rœða, hafi komið sér saman um, að setja þingið á Leiðvelli við Kollafjörð, sem, eins og áðr er sagt, heitir á Kjalarnesi, enn þessi staðr verðr að hafa umbreyzt síðan, og orðið því óhæfilegr fyrir þingstað; þess vegna ætla eg, að þingið hafi sfðar verið flutt af Leiðvelli og suðr í þingnes við Elliðavatn, og til þess var enn meiri ástœða þar sem sá staðr var hent- ugri í sjálfum sér og lá enn betr við. Eg hygg, að Kjalarnesþing hafi eigi verið all-lengi á Leiðvelli og hafi að minsta kosti verið flutt þaðan þegar fjórðungsdómar vóru settir, eða þar á eftir. Eg get fœrt að því ástæð- ur, ef á þarf að halda, að breyting varð á þingstöðum, þegar fjórðungsdóm- ar vóru settir. þá mun einnig umbót hafa gjörð verið á því sem fleira í lög- unum, að þingin vóru fœrð á sem hentugasta staði. Eg skal t. d. nefna höfuðhéraðsþingin í Vestfirðingafjórðungi. þau vóru: þorskafjarðarþing, þórnesþing og þingnesþing í Borgarfirði sunnan til við Hvítá nálægt þing- nesi. Vestfirðingafjórðungr náði þá suðr að Hvalfirði. Nú vóru, eins og Grág. segir, þrjú þing í hverjum fjórðungi. Kb. I. 38s : »En þau eru full goþorð oc forn er þing vóro .III. í fjórþungi hverjum en goþar .iii. í þingi hverju, þá vóro þing óslitin*. Nú er í Gísla sögu Súrssonar talað um tvö þing í Dýrafirði, fyrst Valseyrarþing, sem er inni í Dýrafjarðarbotni að norð- anverðu, og svo þingeyrarþing, sem er að sunnanverðu út með Dýrafirði, eins og kunnugt er. Nú hefir Dýrafjarðarþing eða þingeyrarþing hlotið að vera lagt niðr sem héraðsþing, eins og hér að framan er sýnt, þar sem hin þingin verða þrjú í fjórðunginum; enn Dýrafjarðarþing hefir samt sem áðr getað verið haft sem samkomustaðr, þótt það væri eigi beinlínis héraðsþing. Keyndar segir Sturlunga saga, Oxford 1878, VI. þ., 16. k. 1. b. bl. I8I14, að menn hafi sótt mál að lögum á Dýrafjarðarþingi, enn Rafn á Eyri og þeir Vestfirðingar áttu hér hlut að máli, og þarf þá eigi að vera óeðlilegt, að þeir hafi notað Dýrafjarðarþing, þar sem það var rétt hjá, enn langt til þorskafjarðarþings, ef hér á annars ekki í Sturlunga sögu að standa þorska- /jarðarþing í staðinn fyrir Dýrafjarðarþing; enn hvernig sem þetta kann að vera, verðr að halda sér til þess, sem Grág. segir um héraðsþingin eða tölu 5
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.