Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Årgang

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Side 91

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Side 91
91 vegna er sagt at brjóta hörga, enn brenna hof. Ivar Aasen, Norsk Ordbog. Chr. 1873: horg, Bjergknold, Bjergtop, (mest som Navn paa enkelte store Fjelde). Rietz, Svenskt Dialekt- Lexikon. (Ord- bok öfver svenska almágespráket), Lund 1867, bls. 244: | „harg, m., 1) eg. benámning pá de bland forntidens folk hososs brukliga och fordom heliga stensáttningar eller altare. 2) plats, opfylld af natur- ligen hopad sten. 3) stenhög, oplagd sásom sjömárke. En egen- domlig betydelse har det urgamla ordet horg i nágra landskaps- mál, a) en tát bevuxen skogsdunge af ung skog. b) samling af nágot“. Á fornensku (engilsaxnesku) er orðið hearg, kk., og merkir: hof, altari, skurðgoð. 1 fornri háþýzku finst og þetta orð, haruc eða haruh, og merkir þar lund, hof, skurðgoð. Sveinbjörn Egilsson í orðaregistri í 12. b. af Fms.: hörgar, blót- borgir, hlaðnar úr grjóti. í orðbókinni yfir skáldamálið tilfœrirhann þýðing Jóns Olafssonar frá Svefneyjum og Finns Magnúss. Jón Ólafsson: altari, hæð, klettr; alt, sem gnæfir upp eins og varða. Á þremr stöðum í þessum tilvitnunum úr fornritunum, sem til- fœrðar eru hér að framan, er hörgr með ljósum og ákveðnum orð- um kallaðr lnís, og auk þess kallar Snorri hann sal, sem hafi verið allfagr, hann segir og, að gyðjunum hafi verið búinn þessi hörgr, skilningr Snorra á þessu er einkar þýðingarmikill. þ>ess vegna verð eg samkvæmt orðum Snorra að ætla, að hörgrinn sé verulegt hús, og styrkist sú ætlun enn meir við það, að á tveim stöðum í Sæ- mundar-Eddu, sem hér að framan er sýnt, er hörgrinn kallaðr hátirnhraðr. Eddukviðurnar sýnast ljóslega að meina hús eins með hörg eins og með hofi ; enn allir vita, að hof var ekkert annað enn hús. J>ar sem nú talað er um hátimbraðan hörg, þá er það full-ljóst, að það getr ekkert annað verið enn hús af viði gert, að minsta kosti tréreist, þó að veggir og þak kynni sums staðar að hafa verið úr torfi. Snorri hefði eflaust ekki kallað hinn fagra sal Vingólf hörg, ef hann hefði eigi vitað það með vissu, að hörgr var hús og það enda glæsilegt; annars hefði hann nefnt salinn hof, enn eigi hörg, ef honum hefði eigi þótt nafnið hörgr enda eiga bezt við. Snorri segir og með ljósum orðum, að það vóru gyðjurnar, sem áttu þenna hörg. Staðinn um þ»órð Gelli í Landn., sem tilfœrðr er hér að framan, má, ef til vill, skilja á tvo vegu, 1) að þórðr hafi verið leiddr í hólana, er hann tók mannvirðing. 2) að hann hafi verið leiddr í hörginn. Eg fyrir mitt leyti hallast að hinu síð- ara, og skil það þannig, að þórðr hafi verið leiddr í hörginn, og hér sé með hörg meint verulegt hús, goðahús. Menn vita það, að frændr Unnar djúpúðgu viltust frá réttri trú eftir andlát hennar, Fms 1, 2 4 828 —492: Enn eptir andlát hennar (Unnar) viltust frændr
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.