Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Page 123

við barmana, þar sem steinar kunna að hafa verið fallnir úr, og
höggvið steina til þess. Eggert Olafsson lýsir lauginni þannig í
ferðabók sinni I. bls. 114: „Skrifla er kallaðr vellandi hver, sem
liggr 40 skref frá Snorralaug; frá henni fær hún vatn sitt gegn-
um uppmúraða rennu, sem er lokuð að ofan. Fyrir opinu á renn-
unni er hella, eða flatr steinn með gati á, og þar í er tappi, sem
tekinn er úr, eptir því sem menn vilja fá vatn í baðið. Kaldr
lœkr er þar nálægt, sem kœla má með baðið, þegar það er of
heitt. Snorralaug sjálf er að nokkru leyti uppmúruð úr höggnum
steini, og að nokkru úr storknum hverasteini. Hún er með bekkj-
um hringinn í kring, enn botninn er flatr. Baðið er svo stórt, að
1 því geta 50 manns haft rúm“. Af þessari lýsingu sést, að bæði
lokræsið og laugin hafa þá verið í öllu verulegu með sömu um-
merkjum sem nú.
Nú skal eg þá bera saman þessar ransóknir við þá staði í
Sturlunga sögu, sem tala um Reykjaholt. Fyrsti staðrinn er, þeg-
ar þ>orgils Böðvarsson skarði og þeir sóttu heim að Agli í Reykja-
holt. Sturlunga saga Oxford, II. bls. 149: ,,þ>á riðu þeir upp til
Reykjaholtz ok á götuna fyrir ofan Grímsstaði, ok áttu þeir Bergr
þá ráð um, hvort þeir skyldi ríða heim. Stigu af baki, ok biðu
jþorgils, efhann bæri at. Tóku þá hundar at geyja í Reykjaholti.
Réðu þeir nú þat af, at ríða heim í Reykjaholt. Skiptu þeir þá
mönnum í helminga; gengu þeir norðan ór kirkjugarði, þ>órðr ok
hans menn, enn Bergr sunnan frá laugu at suðr-dyrum. En er
þeir kómu at dyrum hvárum-tveggjum, vóru þær byrgðar rammliga.
f>á taka þeir þat ráð, at þeir lypta Böðvari kanpa upp á virkis-
vegginn ok dró hann lokur frá hurðum, gengu þá inn hvárir-tveggju
ok mættusk í skála-durum. f>á sóttu þeir eld í elda-hús“. Hér
er mjög kunnuglega sagt frá; eitt handr. neðanm. í gömlu útg.
hefir: gengu þeir norðan „með',,‘ kirkjugarði, í staðinn fyrir „ór“,
og getr það verið fult eins rétt, þvíað þegar þeir komu heim að
Reykjaholti, þá hafa þeir farið norðan með kirkjugarðinum, og
þannig er farið enn í dag, sem fyrr segir. Hér segirber íega, að
þeir Bergr gengu sunnan frá laugu að suðr-dyrum, þ. e að þeir
gengu að þeim dyrum, sem sneru suðr að lauginni, og kemr þetta
heim við það, sem áðr er sagt. Að norðanverðu, eða þeim megin,
sem sneri að kirkjugarðinum, hafa verið aðrar dyr á virkinu, sem
hinir gengu inn um ; hér er því alt í röð; kirkjan, bœrinn og laug-
in. þ>að sést og, að virkisveggrinn var hár, þar sem þeir ináttu til
að lyfta manni upp á hann, og þegar þeir komu inn, mœttust þeir
í eða hjá skáladyrum. Oftar er virkið nefnt, sem síðar skal sýnt.
Annar staðrinn um Reykjaholt er þegar þeir Órœkja og Sturla
riðu suðr um land til hefnda eftir Snorra Sturluson. þ>eir komu í
Reykjaholt, og var Hœngr af lífi tekinn, Sturlunga saga I. bls.