Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Blaðsíða 53

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Blaðsíða 53
5i ar bæjarrústarinnar sjestekkert, og mun hún vera sandorpin. pessi tvö síðasttöldu býli hafa verið afbýli frá Stöng, og þykir líklegt að það sjeu þeir tveir Lóþrælar, sem munnmæli telja með bæjum f f>jórsárdal, eins og fyr er getið. iq. Stöng er gildum stekkjarvegi austar f brekku einni, neðst f suðurhlíð fjallsins, skammt upp frá Rauðá, þar sem hún kemur fram úr „Gjánni“. Bæjarrústin hefir sandorpið, og jörð sfðan gróið yfir, svo þar sjest ekki utan óglöggur hryggur, og er hann hjer um bil 56—60 ál. langur. þ>ar er flag bak við, og í því sjest fyrir fjósrústinni. þ>ó verður stærð hennar ekki gjörla sjeð, en báshellur sjást þar mikið stórar, sumar fallnar, en sumar standa svo fast, að þær verða ekki bifaðar með handafli. þ>ar sjer og fyrir öðru tóttarbroti, Hklega af útibúri. Túnbrekkan í Stöng er nú grasi vaxin og berjalyngi, og eru þar kolagrafir frá seinni tímum ekki all-litlar. Fyrir neðan Stöng eru stórir steinar í Rauðá, svo að stikla má yfir hana þurrum fótum, þegar hún er lítil. þ>ykir líklegt, að þeir hafi verið notaðir til þess; er þaðan örstutt til Steinastaða, sem vísan segir: „Onnur var öldin, er Gaukur bjó í Stöng; þá var ei til Steinastaða leiðin löng. í þessari mynd er vísan algeng; virðist hún vera viðkvæði úr viki- vakakvæði, sem því miður er týnt, en físl. J>jóðsögum II. bls. 100 er hún höfð öðru vísi, eptir Oddi Jónssyni; þar er t. a. m. manns- nafnið haft „Haukur“,en líklegt er, að maðurinn, sem vísan nefnir, sje Gaukur Trandilsson ; hann bjó f Stöng. Má vera að þetta líti til þeirrar sagnar um Gauk, sem Vigfús „vfðförli“, úr Skaptafells- sýslu sagði, og er á þá leið : „Gaukur fíflaði húsfreyju á Steinólfs- stöðum (o: nú Steinastöðum); hún var skyld Ásgrími Elliðagríms- syni; þar af óx óþokki milli þeirra, er dró til þess, að Ásgrímur drap Gauk“. f>etta sagðist Vigfús hafa lesið í „J>jórsdælasögu“; sagðist eitt sinn hafa eignazt skræðu af henni, en ljeð hana, og hefði hún glatazt. Frá þessu sagði Vigfús, er hann var á ferð í Eystra- hreppi árið 1855. Lítinn trúnað lögðu menn á það, er karlinn sagði. 20. Hðlar segja munnmæli að bær hafi heitið f f>jórsárdal, og hafi staðið efst í botni Bolagtófar undir Hólaklifi. Sá staður ligg- ur hærra en önnur bæjastæði í dalnum. Rústir sjást þar engar, enda er þess ekki von, því nú rennur Rauðá einmitt þar sem bær- inn ætti að hafa staðið, en hefir áður runnið fram við höfðann, sem fyr er getið. Má vel vera, hún hafi borið rústina burtu, eða jafn- vel eyðilagt bæinn, því hann hefir hlotið að vera í hættu fyrir henni, svo það er næstum ástæða til að efa, að bær hafi verið þar. Ornefnin „Hólaskógur“ og „Hólaklif“ eiga að vera kennd við þenna bæ, en þess þarf ekki við ; „Hólaskógur“ er sama sem skógurinn í hólunum, og „Hólaklif“ = klifið hjá hólunum; og bær- 7*
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.