Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Page 39

LÝSING MANNABEINA
43
Þetta er sennilegt og þarf ekki að stangast á við þá skoðun, að bát-
urinn hafi verið tæmdur, áður en beinahrúgan var látin í hann.
Hafi ekkert sérstakt verið hirt um munina, þá eru mestar líkur á
því, að upphaflegt haugfé í bátnum lendi þar aftur. Bæði mega hlutir
hafa orðið eftir í bátnum og svo mega hlutir hafa verið í uppmokstr-
inum úr honum og lent þar aftur, þegar beinahrúgan var aftur hulin
jarðvegi. 1 þessu sambandi má benda á armhringina tvo úr bronsi,
er klesstir voru niður í tréleifar ásamt hægra geirstúfsbeini (os
trapezium), sem var utan til við þá. Líklegt er, að þessir munir
ásamt beininu hafi alltaf loðað innan á byrðingi bátsins. Brons-
bjalla lá í kverkinni á kjálka, og er hugsanlegt að hún hafi skorð-
azt þar upphaflega og fylgt svo kjálkanum áfram, en óvíst má það
teljast. Um afstöðu annarra muna til ákveðinna beina er ekki vitað
og naumast mikið upp úr slíkri afstöðu að leggja fyrir upphaflega
legu, en hún gæti haft þýðingu fyrir rétt mat á spanskgrænu á bein-
um. Það er alkunnugt að bronshlutir lita út frá sér með spansk-
grænu, og hef ég freistað þess út frá henni á beinum að ákveða, hvaða
bronsmunir hafi upphaflega fylgt hverri beinagrind. Það eru að vísu
auðsæir örðugleikar á þessu, vegna þess að ekkert er vitað um legu
líkanna í kumlunum og að munirnir hafa tvívegis haft tækifæri til
áð vera í snertingu við beinin, fyrst í kumlinu og síðan í beinahrúg-
unni. En af tegund munanna og legu spanskgrænu á beinunum má
þó fara nærri um, hvort líkur séu til, að hún hafi komið á þau í eðli-
legri legu þeirra.
í uppgraftarskýrslunni eru taldir eftirfarandi bronsmunir:
1) 2 armbaugar, sem lágu saman og líkur til að þannig hafi þeir
verið á líkinu. Bronsarmbaugar hafa ekki fundizt áður hér á
landi, og aðeins er vitað um einn kumlfundinn armbaug úr tálgu-
koli, fundinn í Álaugarey, en ekki vitað um afstöðu hans til
beinanna (Kuml og haugfé, 332, og Kt. 119). Það eru því engar
upplýsingar til um það hvernig armbaugar voru bornir hér á
landi í heiðni, en telja má sennilegt að það hafi verið líkt og arm-
bönd nú, eða frá miðjum framhandlegg og niður á úlnlið.
2) Kinga. Úr íslenzkum kumlum er enga vitneskju að hafa um það,
hvernig kingur voru bornar, en af gerð þeirra og erlendri reynslu
má telja víst, að það hafi verið í snúru um hálsinn eins og steina-
sörvi. Eftir lengd snúrunnar mætti þá kingan hafa numið við
hálsliði eða niður á brjóstbein og efri rif.
3) Þrír hlekkir úr keðju, sennilega hluti af kringlóttri nælu (Kuml