Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Blaðsíða 15

LÍKNESKJUSMÍÐ
15
þess að hann sé þýddur. Vel má vera að hann sé tekinn saman með
hliðsjón af útlendu riti, t. d. DDA, en um þetta verður ekkert stað-
hæft, nema frumtexti finnist. Af formálanum verður naumast neitt
ráðið; slíkir formálar voru í svo föstu formi að erfitt er að rekja
rittengsl, og hæpið er að nota gerð formálans sem aldurseinkenni,
eins og Kálund gerir.12 Tökuorðin eru væntanlega komin úr munni
handverksmanna sem hafa lært iðn sína erlendis eða af útlendum
mönnum, og óbeinar samsvaranir við DDA geta stafað af því, að í ís-
lenzka kaflanum er verið að lýsa samskonar handverki og f jallað er um
í DDA.13 Að svo komnu máli verður ekki skorið úr um hvort kaflinn
hafi verið frumsaminn á íslenzku eða þýddur úr erlendu riti, en líkleg-
ast verður þó að teljast að stuðzt sé við rit ættað frá DDA.
Líklegt er að íslenzki textinn sé nokkru eldri en handritið sem
hann er varðveittur í, en um aldur hans er örðugt að segja með
vissu. Málfar bendir naumast til að hann sé neitt að ráði eldri en
frá því um 1300, en varla er hann yngri en frá um það bil 1350.
ATHUGASEMDIR OG TILVÍSANIR
1 Jóhannes frá Beverley, erkibyskup í York á Englandi, d. 721. Messudagur
hans var 25. október.
2 Alfr. I, bls. 54.
3 Sama rit, bls. 62 nm.
4 Sama rit, bls. ii.
5 Islandske originaldiplomer indtil 1U50, udg. af Stefán Karlsson, Ed. Arn.
A, Vol. 7, Kobenhavn 1963, nr. 169.
6 Theophilus, De Diuersis Artibus, Translated ... by C. R. Dodwell, London
etc. 1961, bls. xviii—xxxiii.
7 Sama rit, sjá bls. xxxix.
8 Sama rit, bls. xxxix—xliv.
9 Ámi Magnússons levned og skrifter II, Kobenhavn 1930, bls. 253.
9a Sjá Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson, Reise igiennem Island, ... Sorae,
1772, bls. 198—199.
10 Maríu Saga. ... Udg. af C. R. Unger. Christiania 1871. Bls. 888. 5—6.
11 Sbr. Björn Halldórsson, Gras-nytiar, Kaupmannahöfn 1783, bls. 44: ‘Smidir
brúka þurra ellting, at fægia med og skygna, hvad þeir giort hafa af horni,
tonn eda tre; og líka smídar af þeim miúkari málmurn ...’ Steindór Stein-
dórsson frá Hlöðum hefur tjáð mér, að eskigras hafi þótt mjög gott til að
fægja með og hafi verið notað til þess af smiðum, t. d. spónasmiðum.
12 Alfr. I, bls. xxx.
13 Sbr. Martin Blindheim, Main Trends of East-Norwegian Wooden Figure
Sculpture in the Second Half of the Thirteenth Century, Skr. utg. av Det
Norske Videnskaps-Akademi i Oslo 1952, bls. 107.