Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Blaðsíða 140
140
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Sennilega verður Roussells lengst minnzt fyrir Grænlandsrann-
sóknir sínar. Hann þótti á sínum tíma góður uppgrafari, en vissu-
lega er hann ekki undanþegínn því algilda lögmáli, að nýjar aðferðir
og kröfur koma jafnt og þétt til sögunnar og leysa hinar eldri af
hólmi. Þannig fer og mun fara fyrir öllum og því ráðlegt að dæma
hófsamlega. 1 rannsóknarskýrslum var Roussell nákvæmur og skil-
merkilegur, og það eru einmitt þær, sem eru annað framlag hans
til íslenzkra fræða, því að allt sem finnst í miðaldabyggðum Græn-
lands er mjög mikilsvert fyrir íslenzka fornleifafræði. Hitt fram-
lagið er svo hlutur hans að bókinni Forntida gárdar i Island, en þar
ritaði hann þrjár merkar greinar, sem allar standa vel fyrir sínu,
bæði sem uppgraftarskýrslur og almenn umræða.
Aage Roussell var glæsimenni í sjón, mikill á velli og vörpulegur,
og traustur leiðangursstjóri. Ekki átti hann skap við alla og sóttist
ekki næsta mjög eftir hylli manna. Að líkindum háði það honum
nokkuð í samstarfi í stórri stofnun. En hann var vel metinn fyrir
dugnað sinn og áhuga, útsjónarsemi og handbragð. Hann kom inn
í fornleifafræðina og safnaheiminn undirbúningslaust, en auðnaðist
eigi að síður að ná þar miklum lærdómsframa og ljúka ævi sinni
sem mikilsvirtur safnmaður og minjavörzlumaður.
Márten Stenberger fæddist í Gautaborg 27. marz 1898 og dó
19. janúar 1973. Hann gekk ungur sænskri fornleifafræði á hönd
og varð doktor í Uppsölum 1933 fyrir ritgerð sína um Öland á eldri
járnöld. Á árunum 1935—46 var hann lénsminjavörður á Gotlandi
og forstöðumaður safnsins í Visby, 1946—52 fyrsti minjavörður
við fornminjasafn ríkisins í Stokkhólmi, en síðan prófessor í nor-
rænni fornleifafræði í Uppsölum 1952—64, er hann lét af embætti
fyrir aldurs sakir. Átti hann þá enn fyrir höndum nær áratug við
óþrotlegt starf og elju.
Þessi ártöl segja nokkuð, en þó tiltölulega lítið, um ævistarf dr.
Stenbergers. Það var geysilegt að vöxtum, því að kappið var óvenju-
legt. Uppgreftir hans voru fjölmargir um áratuga skeið, og síðustu
árin vann hann ötullega að einni umfangsmestu fornleifarannsókn
síðustu ára, uppgrefti virkisins Eketorp á ölandi. Rómað er að hann
skildi öðrum mönnum betur nauðsyn endurnýjunar og endurhæf-
ingar í uppgraftaraðferðum og reyndi að standa á verði gegn stöðn-
un á því sviði, eftir því sem slíkt er unnt, en á því verður jafnan
misbrestur. Hann tók þátt í uppgröftum víða í löndum, meðal ann-
ars á Grænlandi, og þar hófst vinátta hans og samstarf við dr. Rouss-