Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Blaðsíða 60

60
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Deig var borið heitt til matar. Gerð var hola í það í askinum eða
skálinni og smérmoli settur í holuna. Borðað var með hnífi.
Þegar gerðar voru soðkökur, var mjölið bleytt í vatni og hnoðað
og soðkökur síðan gerðar úr deiginu. Vanalega var drukkin flóuð
mjólk á morgnana. Soðkökurnar voru látnar ofan í flóningarpott-
inn rétt um það bil, sem suðan var komin upp. Soðkökurnar voru
gefnar til matar með mjólkinni.
Melkorn var talsvert notað til gjafa. Frá Herjólfsstöðum var sent
melkorn á sum heimili upp í Tungu, og Elín Jónsdóttir á Herjólfs-
stöðum, móðir Hannesar, sendi vinkonum sínum út í Mýrdal mel-
korn að gjöf, þegar menn fóru með færur sínar í útver. Venjulegar
umbúðir um melkorn í þeim flutningi voru eltiskinnsskjóður.
Ekki þekktist á þessum tíma að nota melkorn til skepnufóðurs.
Melstöng. ,,Allt er hey í harðindum“ segir gamalt máltæki, og var
melstöngin þar sízt undanskilin. Til hennar var gripið, er að kreppti
með fóður. Var hún þá höggvin niður í smábúta með skógaröxi. Hey-
tugga var gefin með henni. Melstöng ázt vel, þegar hún var höggvin,
og fénaður tók vonum betur góðum þrifum af henni.
Melur var afar mikið notaður í húsþök undir torf. Á útihús var
lagt um eins kvartels þykkt lag af mel. Stöngin var ekki bundin í
knippi heldur var henni dreift lausri í þekjuna. Á reft hús var
stöngin lögð í tvöföldu lagi. 1 innra laginu var lagt þvert á raftinn.
1 ytra laginu, sem var jafnþykkt, var stöngin lögð upp og niður.
Á súðir á baðstofuhúsum var melurinn lagður upp og niður. I neðstu
röð, sem lögð var, vísaði axið upp. Stélið á næstu röð var skarað
yfir axið á neðstu röðinni og þannig koll af kolli upp á mæni. Melur
var lagður langsum á samskeytin á mæninum. Tyrft var nokkurn
veginn jafnóðum og stöngin var lögð.
Melþök á baðstofum og bæjarhúsum voru mun þykkari en á úti-
húsum, en þó fór þykktin jafnan mikið eftir því, hve mikið var fyrir
hendi af melstöng. Melur á baðstofunni á Herjólfsstöðum var aldrei
þynnri en um hálf alin, en algengust þykkt var sú, að vart mun
meira en þverhönd hafa skort á, að hann næði meðalmanni í oln-
bogabót.
Sjálfsagt var að tvítyrfa baðstofuhús, og ósjaldan var þrítyrft.
Verkið við að setja mel í þak og tyrfa nefndist einu nafni a'ö þekja
hús. Frost náði ekki inn úr melþökum, og þau láku lítt eða ekki.
Hús þakin mel þóttu afar hlý. Melstöng entist lengi í þökum. Þegar