Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Blaðsíða 97

BRJÓSTLÍKAN THORVALDSENS AF JÓNI EIRÍKSSYNI
97
að hann komst af stað í desember og kom ekki til Rómar fyrr en í
apríl 1818. Thorvaldsen hefur þá sennilega fengið bréfið og hring-
inn, en sýnilega liátið undir höfuð leggjast að svara. Að minnsta
kosti skrifar Ólafur honum annað bréf, dagsett á Kóngsbergi 7.
nóvember 1819, og bað áðurnefndan Bjarna Þorsteinsson, þann sama
sem fékk brjóstmyndina senda 1825 og þá var amtmaður á Islandi,
að afhenda Thorvaldsen það meðan hann dvaldist í Kaupmannahöfn
1819—20. Efni bréfsins er í aðalatriðum endurtekning á hinu fyrra,
en ítarlegra. Hann getur þess að hann hafi sjálfur leitað kunnings-
skapar við Thorvaldsen og föður hans, þegar hann kom til Dan-
merkur 1^94, og hann lýkur bréfinu með því að harma að teikning-
in sem Thorvaldsen gerði af honum á sínum tíma, hafi horfið 1804,
þegar hann kom aftur til Kaupmannahafnar.
Þannig höfum við orð Ólafs Ólafssonar sjálfs fyrir því, að hann
leitaði á fund Thorvaldsens 1794. Nærri liggur að halda að tilefnið
hafi einmitt verið minningarblað hans um Jón Eiríksson. Hvaðan
fékk hann fyrirmynd að andlitsmynd Jóns, ef ekki frá Thorvaldsen?
Einfaldast hefði verið, að Thorvaldsen hefði beinlínis teiknað fyrir-
mynd að eirstungunni, eins og hann hefur gert í öðrum tilvikum.
En um það vitum við ekki. Þá hefði maður líka einnig búizt við að
sjá nafn Thorvaldsens á eirstungunni. En hvort heldur sem Thor-
valdsen hefur verið Ólafi innan handar með að teikna fyrirmynd-
ina eða ekki, hljótum við að ætla, að brjóstmyndin eða glötuð lág-
mynd hafi verið frumgerðin sem til grundvallar liggur. Þó að mynd-
in á minnismerkinu sé gerð sem upphleypt vangamynd, er ekki þar
með sagt að fyrirmyndin hafi verið þannig. Til dæmis teiknaði Thor-
valdsen eftir dauða Zoéga fyrirmynd fyrir eirstungu Silvestrini, sem
hefur allt eðli myndskjaldar.
Það hafa þá verið til að minnsta kosti þrjár myndir af Jóni Ei-
ríkssyni. Síðust þeirra er eirstunga Erlings Eckerberg, sem líklega
er gerð í tilefni af ævisögu Jóns eftir Svein Pálsson 1828. Þar sem
Erling Eckersberg fæddist 1808 væri ekki heldur skynsamlegt
að ætla myndina eldri en þetta. Á eintaki Konunglega bókasafnsins
af eirstungunni er 1828 bætt við með blýanti fyrir aftan undir-
skriftina E. C. W. Eckersberg sc. Næst er eirstunga Ólafs Ólafssonar
og Seehusens, gerð 1794. Þriðja myndin er svo brjóstmynd Thor-
valdsens. Nú vill svo vel til, eins og áður er nefnt, að andlitið af
henni hefur varðveitzt. Árið 1888 áttu það synir Bjarna Þorsteins-
sonar, aðjúnkt og seinna rektor Steingrímur Thorsteinsson og Árni
Thorsteinsson landfógeti, sem sýndi hana í Thorvaldsenssafni í ágúst
7