Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Blaðsíða 54

54
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
heygarði eða við heyhlöðu. Kornlön var um eina alin og kvartel á
breidd að neðan og myndaði horn að ofan. Lengd kornlana var að
vonum misjöfn. Melstangir voru lagðar í breiðu ofan á kornið og
síðan tyrft yfir með valllendistorfi það löngu, að endar þess beygð-
ust vel út frá löninni að neðan. Verkið við að skera torfið var nefnt
aö skera torf á komið eða að skera torf á lönina.
Skógarferð. Venja var að fara skógarferð upp í Hrífunesskóga í
Skaftártungu, þegar búið var að skaka melinn og ganga frá korn-
inu. Skógurinn var m. a. notaður til kyndingar, er melkorn var bak-
að yfir eldi. Fengið var leyfi til skógarhöggs í Hrífunesi. Ekki var
greitt sérstaklega fyrir það frá æskuheimili Hannesar á Herjólfs-
stöðum, og mátti um það segja: Greiði kemur greiða í mót. Móðir
Hannesar, Elín Jónsdóttir, óf m. a. að marki fyrir heimilið í Hrífu-
nesi á þessum árum.
Farið var fyrst að heiman til að leggja upp skóg (þ. e. höggva
skóg). Aðeins var að því unnið í skógarveðri (þ. e. þurru veðri).
Gott þótti að liáta skóginn liggja í kesti nokkra daga, áður en hann
var fluttur heim.. Við það léttist hann nokkuð. Skógurinn var settur
í köst heima við bæ og borinn þaðan til sofnhúss, er til þurfti að
taka. Hann var þá rifinn niður og brotinn eftir þörfum.
Sofnhús. Islenzka komið var verkað eða bakað við eld í húsi, sem
til þess var gert og nefndist sofnhús. Það magn af korni, sem tekið
var til meðferðar í sofnhúsi í hvert sinn nefndist einn sofn. Sofn-
hús var haft fjarri bæjarhúsum sökum eldhættu. Sofnhúsið á Herj-
ólfsstöðum var sameiginlegt fyrir báða bæina þar. Það stóð norður
frá bænum, þar sem nú er heimaréttin. Þetta var lítið, þríkarmað
hús, hlaðið úr grjóti. Gert var það upp með stöfum, bitum, sperrum
og langböndum og þakið með mel og torfi. Það var krossreist, veggja-
hæð um tvær og hálf alin. Aðalhúsið mun hafa verið um 8 álnir á
breidd og 4 álnir á vídd. Karmurinn inn af djn’um mun hafa verið
4X4 álnir. Húsið sneri móti suðri, með dyr þar á miðjum vegg.
Sofnstæðið var í karminum inn af dyrum. Yfir því var reykgat
eða reykop, ferhyrnt, um alin í þvermál, með hurð eða fleka til að
leggja yfir, er það var ekki notað.
Bakaða kornið var troðið í troðslubyttum. I vesturenda sofnhúss-
ins voru tvær troðslubyttur, botnlausar rekatunnur, sem um eitt
kvartel hafði verið sagað ofan af. Þær voru grafnar niður til hálfs
og stóðu á hraunhellum. I austurenda sofnhússins var svonefnd lausa-