Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1991, Qupperneq 4

8
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
leiddi, að Jón fengi þar með áhuga á Nesstofu við Seltjörn, bústað Bjarna
Pálssonar, enda má segja, að hann væri síðari árin vakinn og sofinn yfir
málefnum Nesstofu.
Nesstofa var reist sem embættisbústaður fyrir fyrsta landlækninn, Bjar-
na Pálsson, sem kom til embættis 1760 og fluttist að Nesi 1763 er hið
virðulega steinhús var fullbúið. Þetta trausta hús stendur þar enn og vann
Jón af miklum áhuga að því, að það kæmist á opinberar hendur og yrði
gert upp svo sem sæmilegt væri og þar jafnframt komið á fót minjasafni
um sögu lækninga á íslandi. Það tók þó tímann sinn að koma því í kring
og enn vantar mikið á að búið sé að Ijúka viðgerð hússins og endurreisn,
en hér lá Jón ekki á liði sínu með óþreytandi hvatningu og raunhæfu
átaki. Lagði hann sjálfur oftar en einu sinni umtalsvert fé til viðgerðar
hússins auk þess sem hann helgaði safninu krafta sína mörg síðustu árin.
Hóf hann sjálfur að safna af kappi lækningatækjum og áhöldum frá fyrri
tíð, sumum allt frá fyrstu kynslóðum lærðra lækna í landinu, og vann
tímunum saman að skráningu þeirra og frágangi. Var það unnið við erfið
skilyrði, fyrst í þrengslum í Þjóðminjasafninu, síðan í Heilsugæzlustöð
Seltjarnarness, þar sem hann fékk um tíma geymslur og vinnuafdrep, en
síðast í útihúsunum í Nesi, sem keypt höfðu verið í þeim tilgangi að gera
þau upp til að hýsa lækningasögusafnið. Fór hann þangað flesta virka
daga meðan kraftar entust og allt fram á síðasta æviár, sat við að skrá
safngripi, flokka þá og rannsaka sögu þeirra. Vann hann við þetta af þeirri
elju og nákvæmni, sem honum var í blóð borin, enda enginn honum fær-
ari til þessa verks.
Heima fyrir var Jón einnig sívinnandi. Meðan þrek entist sinnti hann
trjágarðinum við hús þeirra hjóna að Aragötu 3, sem var fagur að trjávexti
og blómskrúði, enda mun Jón helzt hafa langað til að leggja fyrir sig nátt-
úrufræði, þótt læknisfræðin yrði ofan á. En öllum stundum sat hann síðan
í bókastofu sinni við lestur og skriftir, skrifaði þá á hné sér ef hann sat ekki
við skrifborðið og birtist enda frá hendi hans mikill fjöldi vísinda- og fræði-
greina. Margar þeirra gaf Sögufélagið síðan út í bókinni Menning og mein-
semdir, 1975.
Jón náði háurn aldri, en síðustu árin var hann ekki heilsuhraustur og
þurfti oft að leggjast á sjúkrahús vegna astma. Hann sá eftir þeim tíma, því
hugurinn var ávallt bundinn áhugamálunum og var hann oft óþreyjufullur
að komast aftur sinna verka á vit. Mun fátítt, að menn haldi slíkum áhuga
fram á elliár, en það var Jóni æðsta ósk að mega sjá safnið komið upp í
framtíðarhúsakynnum sínum í Nesi.
Jón var hár vexti, grannvaxinn og gekk teinréttur allt fram til hins síð-
asta. Gat enginn sem sá hann ganga um stéttar síðustu árin álitið, að þar