Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1991, Page 122

126
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Grafskriftin hefur verið máluð svört, líklegast með kinroki (kimrót), sem
var svart duft hrært út í vatni, en málað með hvítum olíulit ofan í letrið.
Nú voru fjalirnar að auki svartar af sóti og óhreinindum.
Grafletrið sjálft er í 30 línum og eru tvö bil sem kaflaskil. Það er með
mjög áferðarfallegum latínuletursstöfum, aðeins eitt orð skáletrað, er letrið
nánast klassískt, rómverskt, líkt og oft má sjá á legsteinum. Stafir í hverri
línu eru nánast allir jafnstórir, en leturlínurnar þó dálítið misháar, hæð
stafanna 2,5-3,5 cm. Þó eru sumir upphafsstafirnir hærri, allt upp í 5 cm.
A næstu síðu er sýnt hvernig lesa má grafletrið og til hliðar við það er
Ijósmynd af minningartöflunni.
Sem fyrr getur er letrið sums staðar torlesið vegna þess að fjalirnar hafa
verið heflaðar upp að framan, væntanlega þegar grafskriftin var tekin úr
kirkjunni og sundrað til að hafa í árefti. Það sem hér er sett innan sviga er
ólæsilegt en verður þó ráðið með nær fullkominni vissu af samhenginu.
Eyður í sviga merkja aftur á móti, að þar verður ekki lesið í málið.
Ekkert skraut er á grafskriftinni og ekkert skorið í hana nema grafletrið.
Þó er stafurinn Æ í orðinu ÆRUVERDIGE skrautlegur, með striki efst og
höggi líku tigli aftur úr, og Sr er með stungnum skrautstöfum, líkum lóð-
réttum bókarhnút. Sumir stafir eru samdregnir, svo sem TH í föðurnafninu
og ME í HIME (heimi). Einnig eru tvöföldu samhljóðarnir mm og nn tákn-
aðir með striki yfir einfaldan. U er táknað sem öfugt N, orðið OG er táknað
með z og eru þessi tilbrigði alþekkt frá þeim tíma, er grafskriftin var gerð.
Séra Olafur Þorláksson, sem grafletrið er yfir, var fæddur um 1693 og
lézt 25. júní 1756. Foreldrar hans voru Þorlákur silfursmiður og hreppstjóri
Grímsson í Viðvík og kona hans Guðlaug Gunnarsdóttir. Ólafur varð stúd-
ent úr Hólaskóla 1715, vígðist 25. ágúst 1717 að Eyjardalsá í Bárðardal, fékk
Munkaþverárklaustursprestakall 1734 en 1743 Mývatnsþing og bjó að
Syðri-Neslöndum í Mývatnssveit. Hann varð að láta af prestskap 1752
vegna heilsubrests og andaðist að Brettingsstöðum í Laxárdal, sem nú er
eyðibýli fremst í dalnum. Kona hans var Sigríður Kristjánsdóttir prests að
Sauðanesi Bessasonar. Börn þeirra voru fjögur, þar á meðal dóttir með því
óvenjulega og fagra nafni Járnbrá.
Ludvig Harboe telur Ólaf prest fáfróðan í skýrslum sínum, sem þarf þó
ekki að vera alls kostar réttmætt, því að hann var oft dómharður um presta.
Grafskrift þessi segir í reynd lítið um manngerð eða hæfileika séra Ólafs.
Hann er reyndar sagður æruverðugur og vel lærður, en slík ummæli voru
næsta algeng og oft nánast fast orðalag í slíkum eftirmælum.
Grafskriftin hefur væntanlega verið gerð fljótlega eftir dauða séra Ólafs
og þá að atbeina ekkju hans eða barna og hengd upp í kirkjunni að Þverá,
þótt upphaf áletrunarinnar, HER HUYLIR (hér hvílir), gæti bent til, að