Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1994, Blaðsíða 90

94
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Hluti úr þriðju altaristöflunni var og þarna í kirkjunni. Það er mynd af
guðspjallamanninum Lúkasi, máluð á svart spjald í gulgrænum viðarmál-
uðum ramma. Geir Waage fann myndina í kirkjuturninum 1983. Hún gæti
verið vængur af lítilli vængjatöflu. Til þess bentu hjarir tvær sem þá voru
á annarri hliðinni. Gert var við myndina fyrir milligöngu Þjóðminjasafns
og var þá neðri hjörin færð upp á móti, svo auðvelt væri að hengja mynd-
ina á vegg.
Við skrá Matthíasar hafði og bæst skírnarfontur úr rauðum Húsafells-
steini, gefinn í minningu séra Einars Pálssonar og Jóhönnu Eggertsdóttur
Briem árið 1963. Aðrir þeir gripir kirkjunnar, sem Matthías Þórðarson
skráði 1908, voru á sínum stað.
Samkomulag varð um að við færum með báðar altaristöflurnar suður,
og létum gera við þær á kostnað sóknarinnar. Danska myndin af upprisu
Krists er aftur komin á sinn stað yfir altarið í Stóra-Askirkju, en gamla tafl-
an með kvöldmáltíðarmyndinni þarf lengri tíma í viðgerð og rannsókn.
IV
Um altaristöflurnar prjár
Þessi ferð í Stóra-Askirkju leiddi til þess að breyta varð kirkjugripaskrá
Þjóðminjasafnsins. Þar var aðeins ein altaristafla skráð en nú voru þær
orðnar tvær, og hluti til af þeirri þriðju, þeirri sem séra Geir fann á kirkju-
loftinu fyrir nokkrum árum. Mynd sú, af Lúkasi guðspjallamanni, virðist
vera vængur af lítilli altaristöflu, en alltof lítil til þess að geta tilheyrt um-
gjörð eikartöflunnar. Og gjörólík; trúlega íslenskt verk. Myndin er máluð á
lítið tréspjald, og er málverkið gróft og frumstætt, allt að því barnalega
unnið.
I afhendingargjörð kirkjunnar í hendur safnaðarins frá 1898 er bara ein
tafla tiltekin, nýja danska taflan sem enn er yfir altarinu. - I vísitasíu pró-
fasts 1880 segir: „Hún (kirkjan) hefur nú eignast mjög félega altaristöflu
sem að stærð, bæði hæð og breidd samsvarar kirkjunni og sýnir taflan
upprisu Krists, á henni er olíumálverk. Taflan er með svörtum ramma lag-
legum. Til að kaupa töflu þessa skutu sóknarmenn og fleiri nokkru fé
saman ... . Taflan kostaði með römmum og flutningi til Islands 130 kr."<’
Þarna fáum við að vita hvenær taflan kom í kirkjuna og hvað hún kostaði
þangað komin, sem þarf ekki að þýða að hún hafi komið innrömmuð frá
útlöndum.
Ekki vitum við hvaðan Matthías hefur haft það að nafn málarans kynni
að vera Hansen (sjá frásögn Matthíasar hér á undan). Og það hjálpar held-