Lögrétta - 01.03.1932, Blaðsíða 62

235
236
LÖGRJETTA
„Kommúnismi“ frumkirkjunnar var ein-
ungis örlæti eða góðgerðasemi af frjálsum
vilja manna. Á bak við lá engin hugsun um
stofnun þjóðfjelags á grundvelli jafnaðar-
stefnu, því að hinir fyrstu kristnu menn
álitu kirkjuna aðeins millibilsástand uns
Guðsríki kæmi. Og í raun og veru trúðu
fáir því, fyr en á síðustu tímum, að heimur-
inn ætti nokkra framtíð fyrir sjer.
Þessi algerði skortur á vissunni um langa
framtíð fyrir mannkynið er annar megin-
munurinn á venjulegum kristindómi og trú
okkar nú á dögum. Hinn munurinn er sá,
að við skoðum söguna frá sjónarmiði þró-
unarinnar, gamla sjónarmiðið var þannig,
að alt gerðist í rykkjum og byltingum (það
var catastrophic). Kenningar kirkjunnar
beindust að mjög litlu leyti að „þjóðfje-
lagsskyldum“, nema skyldunni um miskunn-
semina, en í ofsóttum sjertrúarflokkum var
mikið um slíkar kenningar. Anabaptistarnir
voru í raun og veru kristilegir jafnaðar-
menn og var stungið af stokki meðal ann-
ars af því að þeir voru stjórnarfarslega
hættulegir.
Kristilegur kommúnismi var hvergi til
nema í klaustrunum og þar er enn eina til-
raunin í þessa átt sem heppnast hefur. Til
þess að kommúnismi geti hepnast þurfa
tvenn skilyrði að vera fyrir hendi, trúar-
grundvöllur og einlífi. Fátæktarboðið, sem
var gert svo ríkt í reglu hins heilaga Franz,
var ekki reist á neinum efa um eignar-
rjettinn. Undir það boð renna tvenn rök —
hugsjónin um heimsafneitunina og óskin um
það að vera óháður umhverfinu. Þegar
skólaspekingarnir fóru að deila um rjettinn
til eignar, sögðu þeir, að kommúnismi væri
máske fyrirmyndarástandið í Paradís en á
jörðunni gilti það afstæðislögmál náttúr-
unnar, sem viðurkenndi einstaklingseignar-
rjett. Þetta er ennþá kenning rómversku
kirkjunnar. Kaþólskur maður getur ekki
verið kommúnisti.
Jeg fæ ekki sjeð, að þeir sem eyðileggja
vilja það iðnskipulag sem nú er við líði og
setja í staðinn einhverja tegund sameignar,
geti stuðst við guðspjöllin, þau ganga ávalt
út frá einstaklingnum og frá honum til þjóð-
fjelagsins, aldrei frá þjóðfjelaginu til ein-
staklingsins. Innan að, úr hjarta mannsins,
kemur alt það, sem göfgað getur eða niður-
lægt eðli hans. Hitt er það, að ef eignar-
ástríða mannsins er svo sterk, að þjónar
Mammons gera það erfitt eða ókleift fyrir
þá, sem líta skynsamlegar á lífið en þeir,
að lifa hamingjusömu og skynsamlegu lífi,
þá verður kristindómurinn ekki kallaður til
verndar eignarrjettinum. Það má segja að í
öllum þjóðfjelögum þar sem Calvinskenning
ræður, hafa verið gerð einskonar trúarbrögð
úr versluninni, með þeim árangri, að menn-
ingin er gerð barbarisk og andlaus
Kristur mundi hafa sagt, að þeir, sem
„komist hafa vel áfram“ væru mestu kross-
berar. Miljónamaður hefur kvartað um
það, að alt og sumt sem hann hefði upp úr
auðlegð sinni væri það, að þurfa að vinna
átta stundir á dag til þess að vernda sig
fyrir ræningjum. Við getum hugsað okkur
að Kristur hefði sagt um hann: Vesalings
heimskingi, hvers vegna lofar þú þeim þá
ekki að ræna þig?
Jeg fæ ekki sjeð að það sje neitt ókristi-
legt að spara peninga í hófi og jeg álít að
frá þjóðfjelagsins sjónarmiði verði litlum
tekjuafgangi ekki betur varið. Það liggur
t. d. í augum uppi, að ef jeg gef þeim at-
vinnulausu fimm pund, þá girði jeg fyrir
það, að einhver annar geti unnið sjer inn
þessi fimm pund. Það er ekki auðvelt að
vera góðgerðasamur svo að menn geri ekki
með því eins mikið ilt eins og gott. (Jeg á
ekki við það, að þetta eigi að losa okkur við
þá skyldu að gefa, slíkt ráð væri ókristi-
legt).
Alt ber að einum brunni, þeim, að guð-
spjöllin hafa eitt mat á verðmætunum og
heimurinn annað, en við verðum að velja
á milli þeirra. Þau orð eru bersýnilega
sonn, að þar sem fjársjóður þinn er þar er
einnig hjarta þitt, og þau orð eru alvarleg
áminning til eignamanna. Kristur mundi
vissulega hafa ráðlagt mörgum okkar, að
velja fátæktina vegna heilbrigði sálar okk-
ar, en ekki, að því er jeg fæ best sjeð,
vegna þess að auðmaðurinn þurfi endilega
að vera ræningi og sníkjudýr. Jeg álít að
hann þurfi hvorugt að vera.