Eimreiðin - 01.01.1921, Blaðsíða 119

EIMREIÐIN|
RITSJÁ
119
heldur aðeins geta um hana. Hún er skrifuð af dönskum manni,
Jóhannesi E. Hohlenberg, sem dvalist hefir á Indlandi sjálfur
til þess að nema þessi fræði. Er hér brugðið upp heimsskoðun
og lífsspeki, sem á ýmsan hátt er gagnólík þeirri vestrænu skoð-
un, sem vér erum upp aldir við. Er þessi indverska speki æfa
gömul og þaulreynd, og hefir með þeim hætti bræðst saman við
eðli Austurlanda búanna. Nú kemur hún til Vesturlanda. Fram
til skamms tima hefir djúp fáfræði og þekkingarleysis skilið
austrið frá vestrinu. Nú eru þessi djúp brúuð, og nú kemur
þessi eldgamla raenning og heimtar að tillit sé tekið til sín í
heimsskoðuninni, alveg eins og Búddatrúin heimtar áheyrn á
sviði trúarbragðanna.
Hér er undir því komið að lesa rétt, gleypa ekki alt að óat-
huguðu máli, enda sýnist höf. bókar þessarar hafa fullan skiln-
ing á því, að ekkí eigi alt það sama við á Vesturlöndum og
austur frá, og að vér getum kynt oss og metið að verðleikum
austræna speki og austræna hugsun án þess að kasta við það
rýrð á það, sem vér höfum lifað saman við og fóstrað hefir oss
um margar aldir, og lagast eftir þörfum vorum. Sé það ekki
haft ríkt i huga, getur beinlínis skaði hlotist af og glundroði í
lifsskoðun og hugsunargangi. En sé með skynsemd lesið, er hér
opnaður merkilegur heimur og austurlensk æfintýralönd.
Þýðingin er vönduð að sjá og málið hreint og mótað, enda
standa góðir menn að þýðingunni. M. J.
Sigarjón Jónsson: ÖRÆFAGRÓÐUR. Reykjavik. Útg. Porsteinn
Gislason. 1919.
Hér er safnað i eina bók æfintýrum og Jjóðum, og kann eg
fyrir mitt leyti altaf hálf illa við þessháttar samkrull, nema þeg-
ar verið er að gefa út úrval úr verkum látinna skálda. Miklu
skemtilegra að fá smákver með hvoru um sig, ef skáldin vilja
sýna fjölhæfni sína.
Æfintýrin eru sextán að tölu og hafa einhver af þeim sést á
prenti fyr, þótt fjöldinn allur komi nú i fyrsta sinn fyrir almenn-
ings sjónir.
Föst og ákveðin lífsskoðun kemur fram i bók þessari, og
varla er nokkur blaðsíða svo, að hennar gæti þar ekki. Pað er
lífskoðun guðspekinga, sú bjartsýna skoðun að alt stefni áfram,
maðurinn fágist i hverju lífinu eftir annað, þótt stundum gangi
skrykkjótt, þar til hann hefir náð svo háu siðferðisstigi að hann
þurfi ekki framar að koma hingað. En fágunin er fólgin i sið-
ferðisþreki því, að elska alt sem lifir og hafa kjark til þess að
liða fyrir það. Skýrast kemur þetta fram í fyrsta æfintýrinu
»Bletturinn«. Það þykir mér að sumu leyti besta æfintýrið. Páll
— Pétur (bls. 29) sýnir óvenju skilning á þvi hver leiðin sé til