Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1929, Page 2

2
Sveinn Pálsson
sett pað á stofn, en hvorki peir nje fjelagið áttu mikil
fjárráð. Pá er ófriðurinn prengdi að Dönum, varð nátt-
úrufræðisfjelagið brátt að hætta störfum sínum og leið undir
lok 1804. Rannsóknarferðir sínar fór Sveinn Pálsson á
árunum 1791 til 1794. Átti hann pá stundum svo erfitt,
að hann hefði varla getað haldið ferðum sínum áfram, ef
Vigfús sýslumaður Thórarensen hefði eigi rjett honum
hjálparhönd. Síðar fór hann nokkrar skemmri ferðir til
rannsókna á eigin kostnað.
Sveinn Pálsson var sístarfandi. Hann ritaði ýmsar
merkar ritgjörðir, sumar á íslensku en sumar á dönsku,
sem prentaðar eru í tímaritum. Hann gerði alt pað, sem
hann mátti, til pess að fræða almenning. En hið merk-
asta rit hans, ferðabókin, og ritin um jök 1 ana á ís-
landi og um Skaftáreldinn, komu ekki á prent. Pað
var mikill skaði, og er leitt til pess að vita. Á pví var
mikill munur, hve peir Eggert Ólafsson og Bjarni Páls-
son stóðu betur að vígi við rannsóknir sínar á íslandi
en Sveinn Pálsson, pótt peir væru fyr uppi. Danastjórn
ljet pá Eggert og Bjarna ferðast uppá sinn kostnað, og
hið danska vísindafjelag sá um og kostaði útgáfuna á
ferðabók peirra. Pá voru góðæri í Danmörku, og stjórn-
in hin mesta framfarastjórn. Ef Sveinn Pálsson hefði
komið út ferðabók sinni og fyrnefndum náttúrufræðisrit-
um, hefði pað orðið að miklu gagni og hann eflaust orðið
frægur maður erlendis eins og peir Eggert. Porvaldur
Thoroddsen segir bæði 1891, í ritgjörð um jöklana á ís-
landi (prentuð í Geogr. Tidsskrift), og 1906 í hinni pýsku
íslandslýsingu sinni, að jöklarit Sveins Pálssonar sje hið
merkasta, sem enn hafi verið ritað um jöklana á íslandi.
Sveinn Pálsson ritaði æfisögur tveggja mætra íslend-
inga, Bjarna Pálssonar og Jóns Eiríkssonar, einhverjar
hinar bestu æfisögur, sem ritaðar voru á íslandi frá pví
á fyrri hluta 14. aldar og pað fram um miðja 19. öld.