Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1929, Side 83

Brjefaviðskifti
83
gjört frá siðferðislegu og rjettarfarslegu sjónarmiði, — f>ví
þetta má verða með rjettu, af því að jeg hef af ásettu
ráði farið svo hægt í málið sem auðið var, og margir
kröfuharðari menn standa bak við mig, og þeir munu
koma fram seinna. — Ef þjer svo hinsvegar fáið hina
norsku auðmenn til pess að byrja verulega verslun og
skipagöngur við okkur, og að sýna okkur góðvild (líka
til gagns fyrir pá sjálfa), með pví að gefa vorum ungu
piltum tækifæri til pess að nema í skólum peirra. Sjá,
parna er vegurinn til hollra framfara, sem á við
ástandið og hugsunarháttinn hjá oss. Ef höft eru á versl-
unaraðferðinni, — sem nú er eiginlega ekki, pótt enn
sjeu nokkrar heimskulegar leifar frá einokunartímanum,
er jeg og vinir mínir gátu ekki losnað við 18541) — pá
vil jeg af öllum kröftum vinna að pví að afnema slík
bönd. Dar á móti held jeg eigi — og í pví erum við
sammála — að Danmörk leggi nokkurntíma síma frá
Björgyn til íslands, eða um strendur íslands, og eigi
heldur að hún muni koma á gufuskipaferðum til Björg-
ynjar fyrirfram. En jeg er jafn ótrúaður á pað — og í
pví virðist mjer við vera ósamdóma — að Noregur muni
koma pessu af stað, áður en hann á að gæta norskra
auðæfa og norskra hagsmuna á íslandi (NB. norskra, en
hvorki íslenskra nje danskra!). Jeg álykta pví sem svo:
eini vegurinn til pess er fyrst og fremst að flytja norska
hagsmuni (fjárupphæðir) til íslands, vinna samúð íslands
peim til handa, og vinna með peim, og leiða pannig
próunina á eðlilegan veg. Hin norska samkepni mun pá
sýna, að hún verður eðlilega pyngri á metunum, og að
danska verslunin mun verða að víkja undan henni uns
hún verður eðlilega mikil, án pess að skaða hag íslands
eða nokkurs. Látum petta taka langan tíma, pótt jeg ætli
r) Leiðrjett; 1851 í handritinu.
6*