Aldamót - 01.01.1894, Síða 26
26
þoku inn yfir þjóðlífið, og sársaukinn varpaði hin-
um göfugustu öndum út í myrkustu örvænting.
Jafnvel hin heimspekilega lífsskoðun Stóíkanna
-hafði ekkert annað lyf að ráðleggja en það að leggja
hönd á sjálfan sig og firra sig lifi, þegar byrðin
væri orðin of þung. Hinn spaki Epiktet hrósar
^ sjálfsmorðinu sem hinu eina ótvíræða meðali í öll-
um mótgangi. Plinius huggar sig við það, að menn-
irnir haíi þó vissulega eitt fram yfir guðina, það að
geta stytt aldur sinn, þegar í nauðirnar reki. I Alex-
andriu kenndi Hegesias, að allt væri til einkis, sárs-
aukinn miklu meiri en ánægjan í lifinu. Og seinast
gripu yfirvöldin þar til þess úrræðis, að banna opin-
bera fyrirlestra um þessa döpru, örvæntingarfullu
lífsskoðun.
II.
Lífsskoðun austi-ænu þjóðanna.
En látum huga vorn hvarfla eitt augnablik frá
vestrænu þjóðunum og austur í heiminn. Virðum
fyrir oss lífsskoðun hinna austurlenzku þjóða. Ein-
kennilegustu trúarbrögðin í hinum austræna heimi
eru þau, sem kennd eru við Búdda. Aðaleinkenni
þeirra er örvæntingarinnar lífsskoðun. Austurlanda-
þjóðirnar líta allar mjög döprum augum á tilveruna
og skoða lífið meira sem bölvan en blessan. Von-
arlejTsið og það aflleysi viljans og framkvæmdarinn-
ar, sem er því samfara, er eitt aðaleiukenni fyrir
allan hinn austræna heim, — gagnstætt því, sem á
sjer stað með vestrænu þjóðirnar, er að öllu sam-
töldu gjöra sjer hinar fegurstu vonir og sýna bæði
kjark og viljafestu í framkvæmdum sínum. Þær
bera líka söguna og framfarir hennar á herðum