Aldamót - 01.01.1894, Side 34

34
grein fyrir fáeinum atriðum þessa fáránlega hugs-
anakerfis.
Upphaf allra hluta var þráin eptir því, að fá
að vera til. Þessa þrá nefnir Schopenhauer vilja.
Frumorsökin til allra hluta liggur í þessum blinda,
persónulausa vilja. Fyrst ímyndar viljinn sjer
heiminn, tilveruna alla. Svo steypir viljinn sjer
niður í þessa ímyndun og gjörir hana að virkileg-
leik. Þannig verður heimurinn til. En af því að
viljinn var blindur, tilfinningarlaus og skynjunar-
laus, varð heimurinn og tilveran öll eins óumræði-
lega aum og bágborin og hún nú er. Að heimurinn
varð til og mannlífið byrjaði var eintóm tilviljun.
Og svo vildi það svo til, að allt varð eins illt og
unnt er að hugsa sjer. Hið ógæfusamasta augnablik
á mannsæfinni er það augnablik, þegar hann fæðist
inn i þennan auma heim, sem fullur er af sársauka
og kvöl. En hið giptusamlegasta augnablik, sem
yfir manninn líður, er hans síðasta, þegar hann
lykur augum sfnum aptur í dauðanum. I mannlífinu
er margfalt meira af sársauka en af vellíðan. Svo
er skuggahlið lffsins lýst, opt og tíðum með mikilli
list og miklum sannleika. Nautnin gefur manninum
enga sanna vellíðun, heldur eykur-sársaukann ein-
lægt meir og meir. Við þessar hugsanir er svo
ótal guðlöstunum bætt. »Jeg vildi ekki vera sá guð,
sem þenna heim hefur skapað«, segir Schopen-
hauer.
Bendir þá ekki þessi heimspeki á neina úrlausn ?
Jú, að vísu. En sú úrlausn er sízt betri en hið
austurlenzka Nirvana. Það væri bezt fyrir rnanninn
hreint ekki að vera til, og mannkynið ætti að taka
sig saman um að beita öllum styrkleika viljans til