Aldamót - 01.01.1894, Page 90

90
upplýstu tímura ! Ef vjer vildura allir kannast við
þennan sannleika, þá gætum vjer lifað miklu frið-
samara lífi. Vjer losnuðum þá við þetta eilífa
stríð og stagl út af sannleikanum, sem líklegast er
ekki til. Ef þú vilt leita að sannleikanum, þá er
þjer það auðvitað velkomið. En það segi jeg, að
þjer gengr ekki betr að finna hann en manni, sem
færi að leita að saumnál í hafinu*. — Oneitanlega
falla svona lagaðar skoðanir víða í góðan jarðveg
og fá á sig heiðurstitilinn: »frjálslyndar sJcoðanir«,
og þeir menn, sem hafa þær: »frjálslyndir wenn«.
En vitanlega er að eins fallegu nafni klínt á alvöru-
leysið.
Því verðr ekki neitað, að til eru þeir hjá oss,
og jeg er hræddr um að þeir sjeu ekki svo fáir,
sem hafa þá skoðun, að um fullkominn sannleika
verði ekkert áreiðanlegt vitað. 0g aðrir eru það,
sem hugsa, að eitthvað sje grunsamt við það, ef
því er haldið fram, að til sje óyggjandi guðdómlegr
sannleikr, sera maðrinn geti eignazt og eigi að eign-
ast. Aðrir segja: »Þetta er sannleikr fyrir mig og
jeg finn huggun í honum«. Og ef annar kemr og
segir utn annað, að það sje sannleikr fyrir sig og
hann hafi huggun af honum, þá finnst honum það
muni mega vera svo. Víst er um það, að aldarfarið
og andastefna tfmans styðr svona lagaða afstöðu til
sannleikans og gefr þessu alvöruleysi næring. Að
vísu myndi margr, sem er í óvissu eða efast um
sannleikann, vilja, að sjer væri hægt að eignast
vissuna. Og gerir hún þar vart við sig, sannleiks-
þörfin, sem oss er meðfædd. En þeim finnst, að um
það geti ekki verið að tala. Vissan geti nú að
sjálfsögðu ekki fengizt.