Aldamót - 01.01.1894, Blaðsíða 134
134
þeim naturalismus, sem haldið hefur í taumana á
Pegasus í heimi skáldskaparins nú um næst undan-
farinn tíma. En þeirri stefnu þykir, eins og kunn-
ugt er, mestur slægurinn í að dvelja við hið hold-
lega í eðlisfari mannsins. Jeg minnist á þetta mest
vegna þess, að Hafnar-dómurinn um bókina hófþað
kvæðið (Smalastúlkan), þar sem þetta kemur helzt
fram, mest til skýjanna, — kallar það »óviðjafnan-
legt« og tekur það fram yfir flest öll kvæðin í bók-
inni. Langflestniu mönnum með óbrjálaðan smekk og
óspilltar tilfinningar mun einmitt þykja þetta kvæði
helztu lýtin á bókinni.
«Heyr á endemi! Þarna kemur hann, Vestur-
heimsklerkurinn, með kirkjunnar gamla þröngsýni
og ætlar að þrýsta skáldskapnum niður í ProJcrús-
tesar sæng dyggðarinnar, þar sem listin visnar og
andinn deyr. . . . Kirkjan, kirkjan hún brennur, —
klerkarnir kafna í reyknum,-----------— þá rennur
frelsisöldin upp, — þá getum við lifað og látið eins
og við ætlum okkur« !
En verið þið hægir! Það verður ýmislegt ann-
að, sem brennur upp á undan kirkjunni. Hún liefur
horft og mun framvegis horfa á margar brennur og
byltingar í andans heimi, en standa sjálf, þótt annað
hrynji í kring um hana. Og málfrelsið er eigi svo
auðvelt að taka frá okkur klerkunum heldur, þótt
þá kunni að langa til þess, suma þessa nýmóðins *
frelsisgarpa, þrátt fyrir allt umburðarlyndið. Það
verður því lang-skynsamlegast, held jeg, að setja upp
sitt reikningsdæmi þannig, að bæði kirkjan og klerk-
arnir sjeu teknir með.
Það er til býsnasterk velsæmis-tilfinning hjá
1