Aldamót - 01.01.1894, Side 135

135
öllum vel siðuðum mönnum, sem gjörir allt ljótt tal,
ljótan munnsöfnuð, útlægan úr hverju góðu sam-
kvæmi. Suraum mönnum hættir sífellt við að tala
Ijótt, af því þeir eru að hugsa ljótt. Flestir kann-
ast við, að tii eru ijótar hugsanir og Ijót orð. Bæði
fegurðar- og siðferðis-tilfinning hvers óspillts manns
segir honum, að hann eigi að forðast hvorttveggja.
Það gjöra líka allir þeir, sem eitthvað vilja vanda
ráð sitt og vera gentlemen. Þeim fellur illa að heyra
ljótan munnsöf'nuð og þeir hafa ýmugust á saurugum
hugsunum, jafnvel þótt þær sjeu klæddar í fagran
búning. Það er ekki til neins að kalla þetta Farí-
seahátt og hræsni. Það hróp fellur dautt til jarðar,
af því það er ósatt. Velsæmis-tilfinningin í brjósti
karla og kvenna þolir ekki að henni sje misboðið.
Það verður að taka hana með í reikninginn. Ljótar,
saurugar hugsunar eiga hvergi rjett á sjer, sizt af
öllu í bókmenntunum. Menn fá á skömmum tíma
viðbjóð við þeim bókmenntum, sem hafa slíkt til
brunns að bera. Það er enginn efi á því, menn
eru að verða leiðir á þessum frakkneska naturalis-
mus í skáldskapnum. Það er einmitt hann, sem fer
nú bráðum að brenna upp.
»En því að vera nú að tala um þetta? Mann-
úðlegast að leiða slíkt hjá sjer, látast ekki sjá það.
Vinsælast líka!«
Vinsælt eða óvinsælt! Það má til að tala um
það. Engin mannúð í því að leiða það hjá sjer.
Hjer er einmitt verið að tala máli sannrar mann-
úðar. Það er verið að reyna að rýma því burt,
sem er hrottalegt og Ijótt og mannúðar-hugmyndinni
gagnstætt. Það er nógu lengi, þjóðerni voru til