Morgunblaðið - 10.05.2001, Blaðsíða 66

UMRÆÐAN
66 FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
LÆKNAFÉLAG
Íslands leggur áherslu
á, að lögum um bann
við hnefaleikum verði
ekki breytt. Alþjóða-
samtök lækna og
læknafélög víðsvegar
um heiminn leggja til
að hnefaleikar verði
bannaðir með öllu.
Ástæða þessarar af-
stöðu lækna er sú að
rannsóknir sýna að
högg á höfuðið skaða
heilann. Fá, þung högg
geta valdið mari, bjúg
og blæðingum í heila og
verið banvæn og lang-
vinnar heilaskemmdir
geta orðið vegna síendurtekinna
högga í keppni og á æfingum. Dýra-
tilraunir sýna að fjölmörg „létt“
högg á höfuðið valda meiri skaða á
taugavef og heilaæðum en fá rot-
högg (Unterharnscheidt 1995). Það
stríðir auk þess gegn siðareglum
lækna að styðja íþrótt þar sem
markmiðið er að valda líkamstjóni
hjá andstæðingi.
Áhugamannahnefaleikar
(ólympískir)
Áhugamannahnefaleikar (ólymp-
ískir) eru frábrugðnir atvinnuboxinu
að því leyti m.a. að notaðar eru höf-
uðhlífar og lotur eru færri í hverri
keppni. Hlífar verja yfirborð höfuð-
kúpunnar og eyrun, en geta ekki
verndað heilann. Svo lengi sem
menn eru barðir í höfuðið er hætta á
alvarlegum áverkum, jafnvel dauðs-
falli. Breska læknafélagið hefur tek-
ið saman lista, sem er ekki tæmandi,
yfir boxara, sem hafa látist eða
meiðst illa í íþróttinni. Af 15 tilfellum
á árunum 1986-1992 voru 6 áhuga-
mannaboxarar, þrír af þeim létust,
einn var enn í öndunarvél 1992 og
tveir þurftu að fara í aðgerð vegna
heilablæðingar.
Áhugamannahnefaleikar eru hluti
af líkamsþjálfun
bandarískra her-
manna, sem hafa auk
þess keppt á Ólympíu-
leikunum og víðar.
Enzenauer og félagar
birtu árið 1989 rann-
sókn á spítalainnlögn-
um vegna áverka, sem
hermenn urðu fyrir í
hnefaleikum á árunum
1980-1985. Innlagnirn-
ar voru 67 á ári og
stóðu að meðaltali í 5
daga. Í 68% tilfella var
um höfuðáverka að
ræða og dó einn maður
vegna slíks. Í kjölfarið
urðu miklar umræður
um box og árið 1994 skoraði Lund-
berg, ritstjóri bandaríska lækna-
blaðsins Jama, á yfirlækna hersins
að beita áhrifum sínum gegn boxinu.
Yfirlæknir flughersins lýsti því þá
yfir, að áhættan við að taka þátt í
boxi vægi mun þyngra en hugsanleg
gagnsemi og í kjölfarið voru hnefa-
leikar lagðir niður sem skylduþjálf-
un í flughernum. Sama niðurstaða
varð ekki í land- og sjóher og sagði
Lundberg þá, að „flugherinn virtist
meta greind manna sinna meira en
land- og sjóher“.
Fleiri rannsóknir
Í aftursærri rannsókn Haglunds
og félaga í Svíþjóð (1993) var heilsu-
far fimmtíu fyrrverandi áhuga-
mannaboxara borið saman við fót-
boltamenn og frjálsíþróttamenn.
Tíðni óeðlilegra heilarita var mark-
tækt hærri hjá boxurunum, sem auk
þess komu verr út á taugasálfræði-
prófi, svokölluðu fingurbanksprófi.
Höfundarnir segja að þetta geti gef-
ið vísbendingu um væga truflun á
heilastarfsemi hjá sumum boxar-
anna.
Stewart og félagar (1994) hafa
skoðað 484 bandaríska áhugamanna-
hnefaleikara. Í þessari framsæju
rannsókn kom fram, að þeir, sem
höfðu keppt oft, stóðu sig verr á
nokkrum taugasálfræðiprófum en
þeir, sem kepptu sjaldan eða aldrei.
Þau próf sem sýndu lakari útkomu
hjá þeim, sem höfðu boxað mikið,
mæla samþættingu skynjunar og
hreyfingar, sjónrænt minni og orða-
lagsminni og sjónræna úrvinnslu.
Höfundar telja, að með því að fylgj-
ast með boxurunum í langan tíma
muni fást upplýsingar um hvort
ofangreind tengsl eru skammvinn
eða varanleg. Mér finnst framsæ
rannsókn Kemps og félaga (1995) á
blóðflæði í heila og taugasálfræði-
prófun á áhugamannaboxurum og
íþróttamönnum í breska hernum
vera einkar áhugaverð. Um 40
manns í hvorum hópi gengust undir
taugasálfræðipróf og fóru auk þess í
ísótóparannsókn, þar sem mælt var
blóðflæði í heila. Boxararnir komu
marktækt verr út í fjórum af fimm
taugasálfræðiprófum og því verr
þeim mun oftar sem þeir höfðu
keppt. Ísótóparannsóknin á blóð-
flæði í heila sýndi, að 41% boxaranna
var með afbrigðilegar niðurstöður
miðað við 14% í samanburðarhópn-
um og er þessi munur marktækur.
Að lokum
Íslendingar sýndu þjóðum heims
gott fordæmi, þegar þeir bönnuðu
hnefaleika með lögum árið 1956.
Samtök lækna hvetja þjóðir heims til
þess að banna hnefaleika með öllu.
Einhvern tímann kemur að því að
siðmenntaðar þjóðir banna „íþrótt“,
sem hefur það að markmiði að meiða
andstæðinginn. Íslendingar hafa vís-
að veginn. Það eiga þeir að gera
áfram og hvika í engu frá banni við
hnefaleikum.
Læknar gegn
hnefaleikum
Ólafur Hergill
Oddsson
Hnefaleikar
Samtök lækna hvetja
þjóðir heims, segir
Ólafur Hergill
Oddsson, til að banna
hnefaleika með öllu.
Höfundur er héraðslæknir
Norðurlands.
Í Morgunblaðinu 10.
apríl sl. kom frétt um að
hnefaleikamaður í Ástr-
alíu hefði látið lífið í
hnefaleikakeppni í 6.
lotu. Að atvikið hafi átt
sér stað í 6. lotu bendir
til þess að um keppni í
atvinnuhnefaleikum sé
að ræða. Þá vekur at-
hygli að frétt þessi kem-
ur í heimspressunni alla
leið frá Ástralíu og er
það sönnun þess hvað
þetta einstaka atvik er
sjaldgæft þótt um at-
vinnuhnefaleika hafi
verið að ræða. Á flest-
um laugardögum horfum við á at-
vinnuhnefaleikakeppnir frægustu
hnefaleikara nútímans á sjónvarps-
stöðinni Sýn.
Ég hef horft á þessar keppnir árum
saman og aldrei séð slys í neinum
leikjum þó að í öllum tilfellum sé um
atvinnumenn að ræða og enginn
þeirra sé með höfuðhjálm. Merkilegt
er að allt aðra sögu er að segja um
margar aðrar vinsælar íþróttir. Í nýj-
ustu skýrslum um slys í íþróttum eru
áhugamannahnefaleikar nr. 71 yfir
tíðni slysa í íþróttum. Í 70. sæti eru
svokallaðar klappstýrur og er orsökin
sú að þeim getur orðið á að reka svo-
kölluð klappstýruprik í höfuðið hver á
annarri. Guð forði þeim frá því. Sama
dag, þ.e. 10. apríl, kom frétt í DV um
að 726 manns hefðu
komið á bráðamóttöku
slysadeildar vegna
skíða- og snjóbretta-
slysa á síðustu þremur
árum eða frá ársbyrjun
1998 til ársloka 2000.
Helmingur þeirra er á
aldrinum 10–19 ára, og
þar af þurftu 55 að
leggjast inn á sjúkra-
hús. Áverkar á höfði
greindust í 68 tilfellum.
Borið saman við þetta
eru hnefaleikar barna-
leikur. Fram kemur í
grein, sem undirritaður
skrifaði fyrir nokkru í
Morgunblaðið, að þann tíma er hnefa-
leikar voru stundaðir hér á landi, þ.e.
frá 1917 til 1957, komu ekki nein
slysatilfelli tengd hnefaleikaæfingum
eða keppni fram í árskýrslum ÍSÍ.
Ekki komu heldur neinar greiðslur úr
slysasjóðum ÍSÍ vegna meiðsla í
hnefaleikum eða hnefaleikakeppnum.
Þó er það staðreynd að í öllum þeim
keppnum í hnefaleikum allt frá 1926
til 1954 sem áttu sér stað voru engar
höfuðhlífar notaðar í keppnum né á
æfingum eins og nú tíðkast hjá
áhugamönnum. Það er takmark allra
sem stunda og þjálfa íþróttir að koma
í veg fyrir slys en enginn árangur
hlýst af bönnum. Þau leiða alltaf til
þess að mönnum verði mismunað.
Það eru margar mun hættulegri
Lítið um
meiðsl í atvinnu-
hnefaleikum
Guðmundur Arason
HÁTTVIRTIR al-
þingismenn.
Ólympískir hnefa-
leikar hafa verið um-
deildir hér á landi,
fyrst og fremst vegna
vanþekkingar og
sleggjudóma um
íþróttina setta fram af
fólki sem veit oft á tíð-
um lítið sem ekkert
um íþróttina. En sem
betur fer virðist vera
aukning og þeim fjölg-
ar ört sem hafa
kynnst boxinu og að-
hyllast því og finna að
ekkert er betra, til að
auka snerpu, úthald,
almenna hreysti og vöðvabyggingu
líkamans eins og ólympískir hnefa-
leikar. Það sem við vitum er að
þessi íþrótt er að meginhluta fyrir
ungt fólk sem fær algjöra útrás við
að stunda íþróttina og finnur sér
athvarf í stað þess að vera úti á
götunum þar sem ægir saman
áfengi og eiturlyfjum. Nú í byrjun
vors var stofnað í Keflavík Hnefa-
leikafélag Reykjaness af ungu fólki
hér suður með sjó. Starfsemin er
hafin og er ánægjulegt að sjá fullan
salinn af glöðum krökkum allt nið-
ur í 6 ára að æfa box,
en gleðin og ánægjan
skín úr hverju andliti
og tel ég þetta eina
bestu þjálfun sem
nokkur getur fengið.
Þarna eru líka konur
sem eru að æfa líkama
sinn, ásamt „old
boys“, körlum yfir 35
ára. Allt er þetta fólk
sem er að æfa box.
Þessi hópur er ekki að
æfa hnefaleika. Við
höfum ekki áhuga á
hnefaleikum því
ólympískir hnefaleik-
ar eru allt annað og
tvennt ólíkt og varla
hægt að bera saman á nokkurn
hátt. Við viljum að fólk kynni sér
íþróttina og sjái og finni hvað um
er að ræða. Þá kemst það fljótt að
raun um að hér er ekkert ólöglegt
á ferðinni. Við viljum ekki gerast
lögbrjótar.
Við hvetjum háttvirta alþingis-
menn til að sýna okkur skilning
þegar frumvarp um ólympíska
hnefaleika verður afgreitt frá Al-
þingi nú í vor. Mig langar til að
benda á að ÍSÍ og heilbrigðisnefnd
ÍSÍ hafa lagt blessun sína yfir
þetta frumvarp. Það voru stund-
aðir hnefaleikar hér á Íslandi frá
því um og upp úr aldamótum og
fram til 1956 og er ekki vitað um
eitt einasta slys á þeim tíma, hvað
þá þegar menn hafa verið með með
lokaðar grímur yfir andlitinu og
góma yfir tönnunum. Samt eru
flestir sem aldrei fara í hringinn
heldur æfa allir undirstöður og fá
sömu þjálfun og ólympískir box-
arar.
Opið bréf
til alþingis-
manna
Sigurður
Friðriksson
Hnefaleikar
Mig langar til að benda
á að ÍSÍ og heilbrigð-
isnefnd ÍSÍ, segir
Sigurður Friðriksson,
hafa lagt blessun sína
yfir þetta frumvarp.
Höfundur er formaður
Hnefaleikafélags Reykjaness.
ÞAÐ er ekkert
leyndarmál að í
íþróttum og við iðkun
íþrótta verða slys og
meiðsli og það er erf-
itt að finna þá íþrótt
þar sem ekki fyrir-
finnast meiðsli á með-
al iðkenda. Þessi
meiðsli geta verið
misalvarleg, allt frá
tognun og mari upp í
alvarlegri slys sem
leiða jafnvel til dauða
iðkenda.
Við sem stundum
íþróttir gerum okkur
grein fyrir þeirri
áhættu sem fylgir því að stunda þá
íþrótt sem við veljum okkur og í
flestum tilfellum er dómgreind
okkar treyst og við fáum að ráða
hvað við tökum okkur fyrir hend-
ur. Í versta falli þurfum við að fá
leyfi foreldra ef við erum ekki orð-
in sjálfráða, en við sem höfum náð
þeim aldri og erum orðnir fullgildir
meðlimir samfélagsins, getum
nokkurn veginn stjórnað okkur
sjálf.
Þrátt fyrir að slys og meiðsli séu
til staðar í íþróttum, hefur almenn-
ingur ekki gert þá kröfu að almenn
íþróttaiðkun (handbolti, karate,
hlaup o.s.frv.) verði bönnuð með
lögum á þeirri forsendu að iðk-
endur geti slasast. Og sem betur
fer, því að ef að ákveðnar íþrótta-
greinar væru teknar fyrir og bann-
aðar vegna möguleikans á meiðsl-
um, þá yrði úr litlu að velja fyrir
okkur sem kjósum að
púla og svitna frekar
en að liggja og horfa á
sjónvarpið. Meiðsli
eru hluti af íþróttum
og við sættum okkur
öll við það.
Árið 1956 voru sett
lög sem bönnuðu al-
menningi að stunda
íþróttagreinina hnefa-
leika og enn þann dag
í dag er þessu banni
haldið í gildi. Ég veit
reyndar ekki ti þess
að áhugamannahnefa-
leikar hafi nokkurn
tíman verið bannaðir
hér á landi þar sem að þeir hnefa-
leikar sem bannaðir voru ’56 eru
önnur grein en áhugamannahnefa-
leikar en engu að síður virðist
bannið einnig ná til þeirra.
Rökin fyrir því að halda banninu
eru þau að í þessari íþróttagrein
megi finna meiðsli og slys og þar
með skal hún með öllu bönnuð. Og
ef að hægt er að banna áhuga-
mannahnefaleika með þessum rök-
um, verður þá ekki hægt að banna
knattpyrnu, glímu og skíðaíþróttir
á komandi árum á sömu forsend-
um.
Það hlýtur eitthvað annað að
búa að baki því að þessi rök halda
ekki.
Getur verið að hér sé það
smekkur yfirvaldsins á íþrótta-
greinum sem að geri svona upp á
milli íþróttagreina? Er mér óheim-
ilt að iðka áhugamannahnefaleika
af því að íslensk yfirvöld hafa ekki
gaman af áhugamannahnefaleikum
og finnst þeir vera síðri íþrótt enn
aðrar íþróttir?
Á Alþingi liggur fyrir frumvarp
um að aflétta þessu banni. Ég
fylgdist með umræðunni sem fór
fram í þinginu hinn 15. feb. síðast-
liðinn og ég gat ekki betur séð en
að flestir þingmenn sem á móti
frumvarpinu voru mynduðu sínar
skoðanir út frá eigin smekk á
íþróttum en ekki staðreyndum um
íþróttina.
Það sem þau virðast ekki skilja
er að þeirra smekkur vegur ekki
þyngra en minn og það að finnast
íþróttin vera ljótur leikur réttlætir
ekki bann sem meinar mér að
stunda skemmtilegustu íþrótt sem
ég hef komist í kynni við.
Með því að leyfa áhugamanna-
hnefaleika er einungis verið að
auka á blómlega flóru íslensks
íþróttalífs og þeir sem eru á móti
tapa engu á því. Þeir sleppa því
einfaldlega að stunda íþróttina og
leyfa okkur hinum að vera í friði.
Misjafn er
smekkur manna
Þórður Sævarsson
Hnefaleikar
Með því að leyfa áhuga-
mannahnefaleika telur
Þórður Sævarsson að
einungis sé verið að
auka á blómlega flóru
íslensks íþróttalífs og
þeir sem eru á móti
tapi engu á því.
Höfundur er nemi í Iðnskólanum
í Reykjavík.