Réttur - 01.02.1925, Síða 57

Rjettur
50
ur í kröfum við Englendinga, skildu við hann og stofnuðu
sjerstaknn flokk, er þeir nefndu Hisb-el-Watani. Hins vegar
sáu egiptskir burgeisar brátt, að þeir áttu í rauninni frekar
samleið með ensku auðmönnunum en þjóðernissinnum, enda
óttuðust þeir, að þjóðernishreyfingin yrði brátt of róttæk,
Mynduðu þeir því hægriflokka á móti Zaglul.
Ríkti nú hinn megnasti glundroði í Egiptalandi. Borgirnar
voru næsturn því í uppreistarástandi; einkum hafði ólgan
meðal stúdentanna náð hámarki sínu. í Sudan var ástandið
alveg eins og þar; leiddi það að lokum til uppreistar, sem
Englendingar bældu niður með mestu grimd og notuðu til
þess hermenn frá Indlandi.
Óróinn náði hámarki sínu, er landstjórinn enski í Sudan,
Sir Lee Stack, var myrtur á götum Kairo-borgar í nóvem-
ber 1924. Notaði landstjóri Englendinga í Egiptalandi,
Allenby lávarður, þetta tækifæri til þess að krefjast þess af
Egiptum, að þeir bæðu opinberlega afsökunar á þéssu, greiddu
V2 miljón punda í skaðabætur, bönnuðu allar pólitiskar kröfu-
göngur og tæki hina seku fasta. Þessar kröfur kvaðst stjórnin
geta gengið inn á. En Allenby krafðist meira. Hann heimt-
aði, að yfirráðasvið Englendinga í Sudan yrði stækkað að
miklum mun fram yfir það, sem um var samið, að her
Egipta væri tekinn burt úr Sudan og að skilyrðislaust yrði
hætt við alla andstöðu gegn kröfum ensku embættismannanna.
En Zaglul-stjórnin þverneitaði að verða við þessum kröfum.
Þá lýsti landstjórinn landið í hernaðarástandi og ljet leysa
upp her Egipta í Sudan með valdi. Zaglul og ráðuneyti hans
sagði þegar af sjer og Fuad konungur fól nú Ziwar Pasha,
foringja Ittahadistanna (Sambandsflokksins), að mynda íhalds-
samt ráðuneyti.
Var nú tekið til óspiltra málanna að svifta Egipta öllu
því frelsi, sem þeir höfðu notið. Verkamannafjelögiu voru
eyðilögð, róttækari verkamenn ofsóttir. 5 júní 1925 var eina
verkalýðsblaðið, Al-Hisab, bannað og ritstjórinn kærður fyrir
Kommúnisrna. Ríkti nú hin ógurlegasta kúgun jafnframt al-
gerri undirgefni valdhafanna undir vilja Englendinga,