Réttur - 01.02.1925, Blaðsíða 72

74
Rittur
langmest af gjöldunum. Húsaeigendur, kaupmenn og atvinnu-
rekendur koma sér hjá réttmætum gjöldum, á þann hátt að
ieyna tekjum sínum, en telja freklega fram skuldirnar. Heild-
salar, sem hafa umráð á stórum húseignum og mikilli versl-
unarveltu, bera svipað útsvar og skólakennarar! Mætti nefna
ýms dæmi því til sönnunar. (Meðal annara Garðar Gíslason,
sem mest kvartar fyrir hönd kaupmannastéttarinnar um skatta-
álögur!)
Breytingar til bóta í þessu efni verða að fara í þá átt að
skift sé um álagningargrundvöll. Nú virðist einkum vera lagt
á vinnulaun manna. En í þess stað ætti að leggja mest á nátt-
úrugæðin og hinn dauða stofn tekna og atvinnugreina, sem
bæjarfélagið hefir ráð á og getur náð til, enda verður þá líka
að krefjast þess að eignir og atvinnurekstur i hæjunum beri
útgjöldin hvert á sinum stað. þá eru líkur til að jafnvægi kom-
ist á verðlagshlutföl! i landinu. —1 JJað verður sérstaklega að
leggja gjöldin á lóðir og aðrar arðberandi fasteignir og þá
aðstöðu, sem ríki og bæjarfélög hafa veitt til verslunarreksturs
og atvinnu, t. d. togaraútgerðar. Hafnarvirki, vegabætur og
verðmæti lóða verða þeir einir að borga fyrir, sem njóta þeirra
gæða, ar af þessu stafar. — Verði skattgjöldin lögð á lóðirnar
og fasteignaeigendur, en e.igi á framtak einstaklinga og þá sem
taka hús á leigu — þá hækka lóðir og fasteignir i verði og
framboðið eykst á þeim.
Ennfremur verður ódýrara að reisa ný hús og önnur mann-
virki. F’yrsta afleiðingin af auknu framboði og lækkun fast-
eigna, fjölgun nýrra hiisa og ódýrri vinnu, vcrður sú að húsa-
leigan lækkar stórum. Og þegar sá liður, sem mestu ve.ldur
um verðlagsmismun í landinu og misskifta aðstöðu einstakl-
inga í hæjum, lagfærist, þá koma aðrir á eftir. Kaupsýslumenn-
irnir fá minna svigrúm til álagningar þegar verðsveiflurnar
minka, og þeir sem lifa á þvi að leigja fasteignir sínar eða
peninga við okurverði, missa spón úr aski sínum og hljóta að
snúa sér að heilbrigðari atvinnurekstri, þegar gjöldin til bæjar
og rikis eru lögð beint á tekjustofn þeirra, þannig að þeir
geta ekki velt þeim yfir á leigjendur sína og viðskiftamenn.
Réttlæti í skattamálunum er fólgið i þvi að gjðldln sén