Réttur - 01.02.1925, Blaðsíða 70

72
Réttur
kftupmanna- og verslúnarstétt í Reyk.javík, er að miklu leyti
óþörf og altof dýr fyrir þjóðina.
Á hinn bóginn getur heldur engum dulist, að þægindi þau,
sem íbúar höfuðstaðarins, og þar á meðal flestir einbættismenn
þjóðarinnar, hafa af höfninni, rafmagnsveitunni, vatnsveit-
unni o. s. frv., eru stórum meiri en þau þægindi, sem almenn-
ingur á við að búa út um sveitir og í sjóþorpum. En sá sami
almenningur á að borga fyrir embættismennina og kaupmenn-
ina húsaleiguna, þægindin og lóðaleiguna, með hárri, endúrtek-
inni dýrtíðarupphót — og umboðslaunum, vöruálagningu og
hafnargjöldum. — þeim sem fást við vérslunarrekstur í fjar-
lægum landsfjórðungum, er vel ljóst, hversu kostnaðarsamt það
er, að fá vörur frá Reykjavík, með áföllnum gjöldum þar. —
Ef að helmingi af húsaleigu opinberra starfsmanna og gjöldum
þeirra til dýrustu fyrirtækja bæjarfélagsins væri jafnað niður á
gjaldendur i landinu sérstaklega, þá mundi það þykja óþyrmi-
iegur- skattur. Óhætt. er að telja að hin sérstaka dýrtíð í Reyk-
javík nemi svo miklu. En hún stafar af ranglátu skipulagi í
bærium og slysalegri framkvæmd þeirra fyrirtækja, sem bær-
inn hefir látið gera. — Við þetta bætast þeir skattar, sem heild-
salar og kaupmenn í Reykjavik leggja á almenning og ekki
verða metnir.
Nú er þess að gæta, að það er minni hluti allra borgara í
Reykjavík, sem hirðir þessar tekjur. Fyrst og fremst húsa- og
lóðaeigendur, sem kosta kapps um að halda fasteignum sínum
í óeðlilega háu verði og hafa félagsskap með sér í þeim tilgangi.
Og í öðru lagi er það kaupmannastéttin, sem með öflugum sam-
tökum hlynnir einnig að hagsmunum sinum, og á jafnan hæg-
ast með að fiska í gruggugu vatni. þegar verðlag lífsnauðsynja
er spent sem hæst og er á sífeldu reiki. En undarlegast af öllu
er það, að fjöldinn allur af starfsmönnum ríkisins fylgir þess-
um aðilum að verki í bæjar- og landsmálum, svo að í bæjar-
málum, að minsta kosti, hafa þeir öll völd. pað gegnir furðu að
starfsmenn ríkisins skuli hjálpa þessum stéttum til að komast
hjá réttmætum gjöldum til bæjar og ríkis af fasteignum sínum
og atvinnurekstri, og láta niðurjöfnunarnefndir hlaða þeim á
hinar starfandi stéttir. En embættismennirnir vita, að þau