Réttur - 01.02.1925, Blaðsíða 69

Réttwr
71
hmum, fyrir dýra peninga og vinnukraft og undir misjafnri
stjóm mishepnaðra verkfræðinga, er valdið hefir mistökum og
miklum aukakostnaði. Hin varanlega dýrtíð í Reykjavik, sem
af þessu stafar, kemur beint og óbeint niður á allri þjóðinnú
Jijóðin verður að borga hina háu vexti af lánum bæjarfélagsins.
Verðlag á vörum i landinu, sem hagstofan leggur til grundvall-
ar, verðvísitölum á hverjum tíma, er að mestu miðað við smá-
söluverð í Reykjavík. Öll laun til starfsmanna ríkisins og
framfærslustyrkir eru miðaðir við það. Starfs- og embættis-
mannalaunin eru sá liður, sem mestu fé sópar úr ríkissjóði, og
launamálin eru í rauninni altaf óútkljáð déilumál. Embættis-
mennirnir hafa altaf gert kröfur til þess að þeir væru vemd-
aðir og trygðir gegn dýrtíðinni og þess vegna er dýrtiðarupp-
bótin altaf framlengd.
Sú skoðun hefir aftur á móti víða komið fram í sveitum
og sjóþorpum, að gjaldendur í landinu gætu ekki borið fullkom-
lega hlak af starfsmönnum þjóðarinnar vegna dýrtíðarinnar,
lieldur yrðu þeir að bera nokkum þunga af henni sjálfir eins
og almenningur. Á þrengingatimum hlýtur fjöldinn að tak-
marka kröfur sínar til lifsþæginda eða safna skuldum að öðr-
um kosti. þá virðist það eðlilegt að starfsmennirnir takmarki
Líka sínar kröfur. — f fjarlægum héruðum hafa menn sérstak-
lega illan hug á því, að sú dýrtíð og verðhækkun, sem ríkir í
Iteykjavík, sé lögð á gjaldendur um land alt, samkvæmt því
sem verðvísitalan þar ákveður dýrtíðaruppbótina. Tekjusmáir
gjaldendur eru ekki farnir að rísa undir þeim útgjöldum, sem
ai þeim er krafist til opinberra þarfa, einkum með ranglátum
tollum. Og þegar litið er til starfsmannafjölda ríkisins í Reyk-
javík, sem veldur mestu um liinar háu launakrðfur, þá er
augljóst af hverju þær stafa, en það er einkum af þrennu:
hárri húsaleigu, dýrum fyrirtækjum bæjarfélagsins og of fjöl-
mennri verslunar- og milliliðastétt. Vegna einkahagsmuna
húsa- og lóðaeigenda í Reykjavfk, er húsaleigan óeðlilega há.
Fasteignum í bænum er haldið í okurverði og hlýft við opinber-
um gjöldum til bæjar- og ríkissjóðs. — það dylst engum að háa
húsaleigan í Reykjavík er böl fyrir þjóðina, en hagur fárra ein-
staklinga i bænum. það dylst engum að hin afarfjölmenna