Réttur - 01.02.1928, Page 119

Rjettur]
GALDRA-LOFTUR
J21
mig«, segir hann við Ólaf, er Dísa fór frá honum út
úr kirkjunni (í lok síðasta þáttar). Þessi geðshræringar-
yrði Galdra-Lofts eru meira en lýsing á tilfinningum
ástfangins sjúklings og venjulegum hugarburði elskenda
um hvers annars heilagleik. í þeim er gefið gamalt sálu-
hjálpar- og sigurráð. Vér könnumst allir við það frá
bernskudögum, en gefum því fæstir nokkurn gaum. Pið
skiljið allir, í hverju ráðið er fólgið. Hugsun skáldsins
má og að minni hyggju orða svo, að sakleysi sé göldr-
óttara og sigursælla en sekt og synd. Hið góða fær eitt
vald á »hinu illa«, getur eitt unnið sigur á því. Pað var
höfuðvilla Galdra Lofts og í margvíslegri merkingu bana-
mein hans, að hann barðist við að fá sjálfan höfðingja
»hins illa« á sitt vald. Slíkt gat hann ekki á annan hátt
en þjóna honum. Hitt var vegurinn til valdsins, að eign
ast bók réttarins og fá guð »hins góða« í sína þjónustu.
Vér missum að eilífu valdsins, ef oss skortir rétt á því.
V.
Ókunnugt er mér, hvenær Jóhann Sigurjónsson lauk
Galdra-Lofti. En út kom hann árið 1915. Norðurálfu-
stríðið mikla hafði þá geisað nálægt þvi ár, að mig minnir,
er ritið kom fyrir almenningssjónir. Jóhann Sigurjónsson
var heldur óstjórnmálalega vaxinn — eða orðinn það, á
Hafnarárum mínum, — nema ef hann hefir breytzt í
þessu efni síðustu æfiár sin. En eigi fer hjá því, að
stríðið hafi orkað á svo áhrifanæman mann og að sami
skapi skarpan og glöggvan á mannlega drotnunargirni.
En hvernig sem háttað var hugsunum Jóhanns um djöf-
ulæði hernaðarþjóðanna, flýgur manni hræsni og grimdar-
tryllingur þeirra oft í hug, er hann Ies Galdra-Loft. F*á
ofurseldu nokkrar helztu menningarþjóðir heims sig hinu
illa og drýgðu þrásinnis þúsund þúsunda hinna hrylli-
legustu glæpa. Sumar þjóðirnar þóttust vinna þessi
hryðjuverk af frelsisást. Reynsla sýndi síðar öllum heimi,
að þeim gekk til valdagirni. Farið var með sigur og