Réttur - 01.01.1944, Qupperneq 43

RÉTTUR
47
þjóðina til að slá stofnun lýðveldisins enn á frest. í öðru lagi yrði
þetta til að veikja málstað íslendinga þar sem þjóðinni væri ekki
gefinn kostur á að skera úr með atkvæði sínu, því atriði, sem rnest
hefur verið um deilt: hvenær lýðveldið skuli stofnað. Á það var
einnig bent að ekki væri stætt á því fyrir Alþýðuflokksmenn að
láta það ráða úrslitum urn atkvæði sitt á þingi hvort gildistaka 17.
júní væri ákveðin í frumvarpinu eða ekki, nema þeir hefðu ákveðn-
ar vonir um að stofnun lýðveldisins yrði enn frestað. Loks ork-
aði það mjög tvímælis hvort tiltæki þetta yrði ekki frekar til að
sundra Jjjóðinni en sameina hana, Jjar sem hin víðtæku samtök,
sem skapazt hefðu um málið væru rofin, og mundi Jjað ala á tor-
tryggni og draga úr þeim samliug og þjóðarvakningu, sem mest
ríður á til þess að ná góðum árangri i atkvæðagreiðslunni. Idins
vegar gæfu Jjessar tilslakanir við undanhaldsmenn enga tryggingu
fyrir Jjví að Jjeir héldu ekki uppteknum hætti og ynnu á móti málinu
eftir sem áður.
Þetta kom líka fljótt á daginn. Þrátt fyrir hálíðlegar yfirlýsing-
ar flokksforustunnar um að beita öllum blaðakostinum með lýð-
veldisflokkunum, tóku blöð AlJjýðuflokksins á Akureyri og ísafirði
upp hatrannnan áróður gegn lýðveldisstjórnarskránni og hvöttu
kjósendur lil að greiða atkvæði gegn henni. Rilstjóri „Skululs“ á
Isafirði lét sig hafa Jiað að skora á menn að greiða atkvæði með
dönsku konungsvaldi á íslandi í nafni Jóns Sigurðssonar og Skúla
Thoroddsens! Og Alþýðublaðið tók upp vörn fyrir starfsbræður
sína á Akureyri og ísafirði, svo að áróður Jjessi var sýnilega í
fullri sátt við flokksforustuna.
4. maí barst forsætisráðherra boðskapur frá konungi, þar sem
hann tilkynnir að liann muni ekki viðurkenna lýðveldisstofnunina,
að minnsta kosti ekki meðan ísland og Danmörk séu hernumin.
Stjórnmálaflokkarnir og ríkisstjórn svöruðu samstundis að Jjað væri
réttur íslenzku þjóðarinnar einnar að ákveða sljórnarform sitt og
boðskapur konungs gæli engu breytt um afstöðu þeirra.
Þetta varð til Jjess að sameina íslenzku Jjjóðina enn betur er til
atkvæðagreiðslunnar kom. Urslitin sýndu að allur áróður undan-
haldsmanna fékk harla litlu áorkað og brigðmæli Sjálfstæðisflokks-