Réttur - 01.01.1944, Side 74

78
R É T T U R
inu í marzmánuði 1939 sagði hann, að „áætlanir vorar um aukið
framleiðslumagn vinnunnar á tímabili annarrar fimm ára áætlun-
arinnar hefðu ekki reynzt réttar vegna þess, að engin áætlun hefði
getað gert ráð fyrir uppkomu Stakanoffhreyfingarinnar.“ Aukn-
ingin var sérstaklega athyglisverð hin síðustu tvö ár annarrar áætl-
unarinnar og í þungiðjunni. í stáliðjunni var framleiðsla verka-
manns árið 1932 253 tonn og árið 1937 740 tonn (eða örlítið meiri
en framleiðsla Þjóðverja, en helmingi minni en framleiðsla Amer-
íkumanna).1 Arið 1935, fæðingarár Stakanoffhreyfingarinnar, var
merkilegt fyrir þá sök, að þá „fékk iðnaðurinn í fyrsta skipti í mörg
ár staðizt að fullu áætlun um lækkun framleiðslukostnaðar“, og
framleiðslumagn vinnunnar í stóriðjunni hækkaði um 12,9% í sam-
anburði við 10,7% árið 1934 og 8,7% árið 1933,2 Á fyrstu sjö
mánuðum næsta árs jókst framleiðsla þungiðjunnar um 36% um
fram það sem varð á sama tímabili árið á undan, en í áætluninni
hafði aðeins verið gert ráð fyrir 26% hækkun, og þó hafði verka-
mönnum ekki fjölgað meir en um 6%. Áællunin hafði gert ráð fyrir
23% framleiðsluaukningu á verkamann í þungiðjunni árið 1936;
en á fyrstu sjö mánuðum hafði það aukizt um 28%. Á líka lund
jókst vinnuafkast verkamanns í kolaiðjunni um 22,9% á sama
hafi í heild vaxið um 42% á árunum 1934'—1937“ (Critique of Russian Slat-
istics, hls. 68).
1 Sjá Bettelheim, hls. 310—311. Sum iðjuver, svo sem Magnitogorsk, gátu
sýnt hærri tölur (vegna hins fráhæra vélakosls) og fóru þær jafnvel fram
úr meðaltölum Ameríku, en þetta var þó undanlekning. Meðalkolavinnsla á
vinnudegi manns árið 1936 var frá 102 kílógr. í Donbas upp í 1988 kílógr.
í Kúsbas, samanburðartölur Englands á sama ári voru 1194 og Ruhrhéraðs-
ins, 1710. (S. st.)
2 Önnur jitnm ára áœtlunin, Útg. Gosplan, 1936, hls. xxxi. Marcus telur
aukninguna á vinnustund á árunum 1934 og 1935 vera 10,6 og 12,7%. Fram-
leiðslan á vinnuárinu mundi raunar vaxa örar en á vinnusíund, á þessu tíma-
bili vegna þeirrar viðleitni að reynt var að draga úr fjarvistum og þvi
urðu fleiri vinnustundir á mann á ári (Int. Lab. Review, júlí 1936, hls. 7.) En
munurinn er sáralítill. Marcus telur meðalfjölda vinnustunda á dag (yfirvinna
innifalin) 7,37 árið 1928, en meðalfjölda vinnudaga verkamanns á vinnuári
264,2; árið 1934 voru samsvarandi tölur: 7,09 og 267, en árið 1935: 7,06 og
268.