Réttur - 01.07.1951, Side 8

152
RETTUR
þjóðina. Það er hrópað: „Kommúnisti! Rússaþý!" í fáum orðum
sagt, þú sem stendur á íslenzkum rétti, þú sem mótmælir erlendum
yfirgangi, þú sem krefst þíns réttar að lifa — þú ert á máli Morg-
unblaðsins kommúnisti. Það er þitt heiðursheiti.
Og — „að sjálfsögðu var ekki haft samráð við kommúnista”. Að
sjálfsögðu ekki. Því hér var verið að hefja borgarastyrjöld. Hér
var verið að segja þér stríð á hendur, þér sem villt berjast gegn
erlendri áþján, gegn erlendri fjárkúgun, þér sem villt berjast
fyrir lífi þínu og tilveru, fyrir brauði þínu, fyrir fjölskyldu þinni.
Og það er ekki venja, þegar á að segja einhverjum stríð á hendur,
að byrja á því að semja við hann um hernaðaraðgerðir. Þarna
sjáið þið andlit auðvaldsins, hins alþjóðlega auðvalds, nakið og
bert. Það treður á þingræði, það lítilsvirðir lýðræði, hvenær sem
því býður svo við að horfa og segja launastéttum og alþýðu allri
stríð á hendur. Og okkar er að mæta og berjast, berjast sem
drengir góðir.
Ég lít aftur í tímann um hundrað ára bil. Lækurinn liðast frá
tjöm til sjávar. Húsin sem við stöndum við eru ekki til. Grænt
sefið grær á bökkum lækjarins. Menntaskólinn gnæfir í allri sinni
látlausu fegurð uppi í brekkunni, og litlu norðar stendur lágreist
fangahús, stjórnarráð nútíma íslands. Neðan við Menntaskólann
er lítil trébrú yfir lækinn, skólabrúin, þar stendur her manns, grár
fyrir járnum. Uppi í litla salnum í norðurenda skólans sitja Is-
lendingar á þingi. íslendingar, sem krefjast réttar síns úr hendi
erlendrar þjóðar. Þeim er stjórnað af erlendum sendimanni,
Trampe greifa. Hann vill troða á þingsköpum, þingvenjum og
lýðræði, og slítur fundi. Þá er það, að íslendingurinn rís upp í
öllum sínum mætti, með allar sínar erfðavenjur að baki, og segir:
„Ég mótmæli“. Og þjóðin gervöll tekur undir og segir: „Vér mót-
mælum. Vér mótmælum allir»“ Þjóðinni var svo lýst á þessum
tímum, að hún væri hnípin þjóð í vanda, í lágreistum hreysum,
fátæk og snauð. En um gervallar sveitir lifði íslenzk menning,
íslenzk tunga, íslenzkur kjarkur og karlmennska, og Islending-
urinn sagði: „Ég mótmæli“, „Vér mótmælum".
Síðan er liðin öld, rétt öld í sumar, öld mikilla framfara. ís-