Réttur - 01.07.1951, Blaðsíða 44

188
RÉTTUR
ske, að þýzki hergagnaiðnaðurinn vaeri byggður upp fyrir þetta
fé, þar sem Versalasamningurinn bannaði Þýzkalandi að vígbúast.
Það er eðlilegt að þannig væri spurðt. En því er til að svara, að
þegar hagsmunir einokunarhringa kapítalismans eru annarsvegar
hafa milliríkjasamningar löngum reynst lítils virði. Svo fór einnig
í þessu tilfelli, sem nú skal rökstutt nánar.
Eitt fyrsta skrefið til að fara í kring um ákvæði Versalasamn-
ingsins hvað skrefið snerti var það að verksmiðjufyrirtæki Krupps
í Essen sem verið höfðu stoð og stytta þýzku keisaranna á sviði
hergagnaframleiðslu, stofnuðu einfaldlega útibú í ýmsum öðrum
Evrópulöndum og héldu þar áfram framleiðslunni af fullum
krafti. Þannig var eitt slíkt, sem fékk nafnið „Síderíus" stofnað
í Hollandi, og náði það fljótt völdum í fleiri hollenzkum fyrir-
tækjum innan járniðnaðarins.
Enn fremur gekk Krupp í félag við sænsku vopnasmiðjurnar
Bofors og fengu þær í hendur ýmis framleiðsluleyndarmál Krupps
og þýzka yfirstjórn að verulegu leyti.
Á Spáni gerðust þó enn stærri hlutir.
Þar náði Krupp eignarhaldi á heilum hópi spænskra fyrirtækja
til að halda vopnaframleiðslu sinni áfram þar, og gerði félagsskap
við spánska hluthafa. Enn fremur gekk Krupp í samband við
brezka vopnahringinn „Vickers og Armstrong", sem gerði samning
við Krupp um ýms framleiðsluleyndarmál, en afhenti Krupp í
staðinn geysimiklar stálverksmiðjur, er hringurinn átti í Mieres
á Spáni.
Þannig mætti ótrúlega lengi halda áfram að telja leiðirnar,
sem smogið var eftir kring um ákvæði Versalasamninganna. Því
þetta var aðeins byrjunin. T. d. má nefna enn einn stærsta drátt-
inn, sem Krupp dró árið 1927 er hann náði samkomulagi við
ameríska Morganhringinn „General Elektric".
Þessir tveir auðhringar komu sér nú saman um að einoka
heimsverzlunina á efni sem heitir Wolframcarbid og er nauðsyn-
legt mjög við herzlu ýmissa málma og fleiri hluta innan hergagna-
framleiðslunnar. Krupp átti uppfinninguna, er framleiðslan skyldi
byggj ast á. Morgan fékk hana til afnota gegn árlegri hárri leigu