Réttur - 01.07.1951, Side 57

RÉTTUR
201
Þannig gekk í þófi til 1929. þá tókst samkomulag milli þessara
tveggja risahringa.
Það náðist á ráðstefnu, sem hófst 29. marz það ár. Hinn ameríski
hringur Standard Oil keypti einkarétt á framleiðslu gerfiolíunnar
utan Þýzkalands og losnaði þannig við þá áhættu, að milljarða-
hlutabréf hans í olíulindum og olíuiðnaði heimsendanna á milli
yrðu verðlaus einn góðan veðurdag, vegna þess að nýjar og bættar
framleiðsluaðferðir væru teknar í notkun. En hinn þýzki hringur
I. G. Farben. tryggði sér ekki lítið á móti. Hann fékk önnur og
raunverulega miklu víðtækari einkaréttindi á sviði efnaiðnaðar-
ins auk bandarísks fjármagns í stórum stíl. Enn fremur fékk hann
myndað dótturfélag í Bandaríkjunum í félagi við Standard Oil,
og greiddi Standard Oil 30 millj. dollara í byrjun til þess. Þar
með var I. G. Farben búinn að fá traustan starfsgrundvöll innan
Bandaríkjanna sjálfra. Enn þá var þó brezki olíuhringurinn Shell
utan við. En strax árið eftir gekk hann inn í samkomulagið.
Einokun peningavaldsins var fullkomnuð.
En fátt er öruggt í hinum kapítalistíska heimi og síst það, að
ætla sér að stöðva eðlilega framþróun. Hálfum áratug eftir að
þetta gerðist ógnaði ný hætta. Stálhringurinn þýzki fann upp
enn eina nýja aðferð til að framleiða gerfiolíu. Og nú var
stjórnmálaástandið í Þýzkalandi orðið það breytt, að ekki var
hægt að ná líkum samningum og fyrr, nema með samþykki naz-
istastjórnarinnar. En notkun þessarar uppgötvunar varð að hindra
eins og hinnar fyrri, því okurgróði olíufélaganna var í veði.
Og enn þá var það stór þýzkur einokunarhringur sem varð að
semja við.
En Þjóðverjar höfðu vissra hagsmuna að gæta líka. í fyrsta lagi
þurftu þeir á dollurum að halda til hervæðingarinnar. í öðru lagi
höfðu þeir ekkert á móti því að brezk-bandarísku olíuhringarnir
hindruðu alla möguleika á framleiðslu gerfiolíu heima fyrir, vegna
sinnar takmarkalausu fégræðgi og kom þá ekki sízt England til
greina. Ef stríð brytist út var aðstaða Þýzkalands stórum betri
að hafa eitt möguleika til framleiðslu á gerfiolíu og benzíni, þegar
Englendingar og Frakkar yrðu að sækja slíkar höfuðnauðsynjar