Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1987, Blaðsíða 21

Vitar eru mjög áberandi
í þessu afmælisblaði,
enda má segja að þeir
séu táknrænir fyrir
starf FFSÍ í þágu sjó-
manna. Dalatangaviti
var annar vitinn sem
reistur var hér á landi.
Otto Wathne lét reisa
vitann fyrir eigið fé eftir
að hann gafst upp við
að fá yfirvöld til þess.
Sigurjón
Valdimarsson
ritstjóri
20 VÍKINGUR
UPPHAFIÐ
„Sundraöir kraftar hafa gert þessari stétt ókleyft
aö standast samkeppni viö aörar stéttir og veröa
því allir sem einn maöur aö stuöla aö því aö
eitthvaö veröi ágengt til viöreisnar og þróunar í
stéttarmálum. “
Þessi orö, sem standa hér
aö framan, eru engan veginn
upphafið aö stofnun Far-
manna-og fiskimannasam-
bands íslands, en ef til vill
voru þau dropinn sem fyllti
mælinn og varö til þess aö
verulegur skriöur komst á
umræöuna um aö stofna
samband stéttarfélaga yfir-
manna á islenska flotanum.
Fyrsta tillagan
Upphaf formlegrar umræöu
um stofnun félagslegra sam-
taka íslenskra sjómanna er á
stjórnarfundi í Vélstjórafélagi
íslands 10. júlí 1922. Þar ber
Sigurjón Kristjánsson fram
tillögu þess efnis aö Vél-
stjórafélagið gangist fyrir aö
islenskir sjómenn — skip-
stjórar, vélstjórar, stýrimenn
og jafnvel hásetar — komi á
fót ráöi tólf manna, Far-
mannaráði íslands, sem hafi
meö höndum málefni sjó-
manna og gæti hagsmuna
þeirra. Stjórnin samþykkti aö
leggja tillöguna fyrir aöalfund
sama dag, þar sem hún var
samþykkt og kosin þriggja
manna nefnd til aö fylgja
henni eftir og koma henni i
framkvæmd. í nefndinni voru
Sigurjón Kristjánsson, Gísli
Jónsson og Ólafur Jónsson.
Í gögnum Vélstjórafélags-
ins er aöeins til ein fundar-
gerö frá þessari nefnd, og
hún segirfráfundi, sem hald-
inn var ári síðar, eða 5. júli
1923. Þrátt fyrir fá plögg frá
nefndinni sjálfri er Ijóst aö
hún hefur ekki setiö auðum
höndum, því aö á október
fundi 1922 i skipstjórafélag-
inu Öldunni er lesiö bréf frá
Vélstjórafélaginu þar sem
máliö er reifað, og þessi eina
fundargerð sem til er segir
einmitt frá sameiginlegum
fundi fulltrúa frá Vélstjórafé-
laginu Öldunni og Stýri-
mannafélagi Islands þar sem
hugmyndin var rædd.
Deyfð og vantrú
Skemmst er frá því aö
segja aö hugmyndin dagaði
uppi i þaö sinn, enda virðist á
tiltækum plöggum að áhugi
hafi verið sára litill í öllum fé-
lögunum á samstarfinu, Á
fundi i Vélstjórafélaginu 26.
ágúst 1924 sagöi einn
nefndarmanna frá gangi
málsins, en engar umræöur
uröu. Enn ári siðar, 11. júlí
1925, var á framhaldsaðal-
fundi i félaginu sagt frá dauf-
um undirtektum hinna félag-
anna og i sjálfu Vélstjórafé-
laginu, þar sem frumkvæðið
var, voru menn alls ekki ein-
huga um málið, þvi að sumir
félagsmanna höfðu litla trú á
aö'góö samvinna gæti haldist
til lengdar meö þessum
starfsstéttum, því aö oft væri
talsverður metingur milli
þeirra um borö í skipunum.
Fátt segir af þessum málum í
fundargeröum Öldunnar, en
þó kemur þar fram að í upp-
hafi voru forystumenn þar
hvetjandi til samstarfsins og í
desember 1925 kemur fram
á fundi að formaöur hafi undir
höndum skjal, sem tilheyröi
væntanlegu Farmannaráöi
íslands.
Þegar hér er komið sögu
viröist Stýrimannafélag Is-
lands vera dottiö út úr um-
ræöunni og eftir þetta sést
ekki minnst á sameiningu í
fundargeröum Öldunnar í tíu
ár, enda sýndu félagsmenn í
verki meiri áhuga á sundr-
ungu en sameiningu, þar sem
Aldan klofnaði í tvö félög,
Ölduna og Ægi, og aftur
nokkru síöar er Skipstjóra-
og stýrimannafélag Reykja-
víkur varö til.
Upphaf formlegrar
umræöu um
stofnun félags-
legra samtaka
íslenskra sjó-
manna er á
stjórnarfundi í
Vélstjórafélagi
íslands 10. júlí
1922.
Vélstjórar ekki til
viðtals
Stýrimannafélag íslands
átti næsta leik, samkvæmt
bókum. Þaö var seint á árinu
1928 aö það átti í samninga-
þófi viö Eimskipafélag ís-
lands og óskaöi eftir sam-
vinnu viö Vélstjórafélgiö i
þeirri deilu. En nú voru vél-
stjórarnír ekki til viötals, enda
voru þá sumir þeirra farnir að
renna hýru auga til Alþýöu-
sambands íslands. Áhuginn á
ASÍ var oröinn allmikill á
árunum um og eftir 1930, en
þó voru skiptar skoðanir um
þaö, t.d. var meirihluti stjóm-
arinnar því mótfallinn. Vél-
stjórar geröu flestir sér Ijóst
aö einir sér væru þeir ekki
nógu sterkir til aö ná umtals-
Skemmst er frá því
aö segja aö
hugmyndin dagaöi
uppi í þaö sinn,
enda viröist á
tiltækum plöggum
aö áhugi hafi veriö
sára lítill í öllum
félögunum á
samstarfinu.
VÍKINGUR 21