Náttúrufræðingurinn - 1968, Blaðsíða 98

Einar H. Einarsson:
Myndun Dyrhólaeyjar
Dyrhólaey er einstæður berghöfði í sjó fram svo að segja fyrir
miðju Suðurlandi, en jrar og við Reynisfjall, sem er nokkrum km
austar, eru nú einu staðirnir á suðurströndinni frá Ingólfshöfða að
Herdísarvík, Jrar sem aldan brotnar við sjávarhamra. Allt frá því
að framburður jökulfljóta í ísaldarlok tengdi eyna við fastaland
Mýrdalsins, var eyjan syðsti tangi íslands, Jrar til Kötluhlaupið,
sem hófst 12. okt. 1918, tók þann sess af henni nteð því að færa
Hjörleifshöfðafjöru nokkru sunnar með tanga þeirn, er hlaut nafnið
„Kötlutangi," en hann er í daglegu tali Mýrdælinga oftast nefndur
Höfðatangi. Nú munu öldur Atlantshafsins hafa nærri eða alveg
veitt eynni aftur sinn virðingarsess með því að skafa jafnt og Jrétt
sunnan af tanganum, enda efni hans lítt traust, Jrar sem aðeins er
um möl og vikursand að ræða.
Dyrhólaey er í daglegu tali skipt í tvennt; Háey vestan til en
Lágey austan til, og mun ég til hægðarauka nota Jrau nöln við
lýsingu hennar í grein þessari.
Dyrhólaey er hömrum girt á alla vegu nema á nokkurra tuga
metra kafla, j)ar sem nti liggur bílvegur upp á Lágeyna að norðan.
Norðan að eynni liggja leirur Dyrhólaóss, ef útfall hans er ekki lok-
að, en sé svo, þá ósinn sjálfur, en þá er ekki bílfært á eyna.
Vestan að eynni liggja Dyrhólahverfisfjörur og er Jrað eini kaflinn,
sem ávallt tengir hana fastalandinu. Skammt frá eynni rís basalt-
drangur, Hildardrangur, upp úr fjörusandinum. Að suðurhlið eyj-
unnar bylta öldur Atlantshafsins sér að bjargveggjunum nema á
kafla sunnan undir Lágeynni, en Jrar er mjó fjöruræma, Kirkju-
I jara, sem Jjó gengur yl ir í hafbrimi. Suður með Lágeynni að austan
rennur útfall Dyrhólaóss ogskilur hana að jafnaði lrá Reynisf jörum.
Þó bregður út af J)ví, ef ríkt hefur austanátt nokkurn tírna, enda
hleðst þá sandrif í útfailið og lokar því. Liggja þá sandfjörtir að