Náttúrufræðingurinn - 01.06.1968, Blaðsíða 39

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 151
dögum eftir hlaup, lítt eydda af leysingu. Að gerð var hún lík hrönn-
inni undir Skaratungnahaus nema jakarnir miklu smærri — varla
nokkur yl'ir metra í þvermál — og ávalari, og auk þess var nokkurt
grjót innan um jakana (12. mynd).
Næsti kafli hlaupfarsins er Steinsholtsdalur og stefnir litlu norð-
ar en vestur. I noi"ðurhlíð hans (sem heitir raunar Suðurhlíðar eða
Suðurhlíðabrún) eru hlaupmörkin glögg enn um sinn, í líki hrann-
arrákar, sem nú tekur að verða slitrótt og á köflum aðeins stakir
jakar.
Á nokkur hundruð metra löngura kafla á móts við og neðan við
Steinsholtslón hefur hlaupið skollið upp yfir Suðurhlíðabrún og
kvísl úr því beljað norður yfir f jallið og fossað niður á Krossáraura.
Dalhlíðin, sem þarna skall yfir, er brött brekka, allt að 75 m há yfir
núverandi vatnsflöt Steinsholtslóns. Á brún hennar tekur þegar að
halla norður af. Átta dögum eftir hlaup lágu þar eftir nokkrir jakar
úr jökulís allir smáir, enda bráðnaðir upp viku síðar. Farvegur
þessarar hlaupkvíslar var víða ataður leðju, sem myndaði þunna
liúð á steinum, gróðri og fönnum, en auk þess sáust, einkum á sjálfri
hábrúninni, merki þess, að örþunnt lag hafði skafizt eða skolazt ofan
af melum og jafnvel grassverði. Þetta fyrirbæri, sem ég mun fram-
vegis kalla afrif, stafar eflaust af því, að þykkur klaki var í jörðu.
þegar hlaupið skall yfir, og aðeins bláyfirborðið, vart meira en 1—2
cm, hafði þiðnað í hlákunni. Afrifið náði aðeins til þessa lags.
Þegar utar kemur í Steinsholtsdal, tekur fyrir alla jakahrönn á
hlaupmörkunum, svo að þau verða miður glögg. Norðurbrekka
dalsins er öll brött, og fáir jakar lágu þar eftir. En afrif var þar mik-
ið, og gætir þess allt upp í 50 m hæð frá brekkurótum í miðjum
dalnum, en lægra er utar dregur og aðeins upp í 15—20 m í dal-
mynninu. Um þetta bil eða litlu hærra hljóta hlaupmörkin að
Liggja.
I þessari brekku er talsverður gróður, gras, lyng og smárunnai af
víði og eini. Neðan hlaupmarkanna voru hríslurnar meira og minna
lemstraðar og brotnar, og á mörgum var börkurinn fleginn af stofni
og greinum. Afskafin sina og aðrar skolaðar jurtatægjur héngu livar-
vetna á steinum og hríslum. En að undanskildu afrifinu, sem áður
var lýst, var svörðurinn lítið særður, og á hann það eflaust því að
þakka, að hann var liarðfrosinn. Þó sáust þess merki að burt voru
rifnar grastorfur af klettasyllum.