Náttúrufræðingurinn - 01.06.1968, Blaðsíða 105

NATTURUFRÆÐINGURINN 217
þeirra ummerkja, er ríkjandi austanvindar hafa markað á hana.
Hvergi hef ég séð basalt svo vindsorfið sem þar. Sem dæmi um
vindsvörfunina má nefna, að hún er búin að eyða öllum jökulrispum
af hraunhellunni nema þar sem einhvert skjól hefur verið. Á
norðanverðri Lágeynni liggur víða sandsteinsklöpp ofan á hrauninu,
en hún er nú víða að veðrast burt. Á einum stað, þar sem svo
stendur á, hef ég fundið greinilegar ísrákir á hrauninu. Það
bendir til þess, að þær hafi ekki verið farnar að mást, þegar
foksandsskaflarnir hlóðust upp á eynni að norðan, en þeir eru nú
orðnir að fastri klöpp. Þessar foksandsklappir setja mjög svip sinn
á umhverfið norðvestur af eynni, t. d. eru Hvolhausar úr sama efni
og sömuleiðis móta þeir allt landslag í Dyrhólahverfi. Þessir geysi-
stóru sandskaflar virðast hafa hlaðizt upp í fádæma miklum sand-
stormum eftir ísaldarlokin, en efni þeirra er að mestu vikurborinn,
grófur sandur, blandaður smágerðri möl, en hún virðist fremur
vera ættuð úr framburði jökulfljóta en fjörusandi. Klappir þessar
eru ekki harðari en það, að víða vantar lítið á að hægt sé að pikka
þær upp með stunguskóflu, og á stöku bæjum í Dyrhólahverfi hafa
verið grafnir í þær hellar til heygeymslu og gripa.
Hér að framan hef ég í stórum dráttum dregið upp jarðfræðilega
sköpunarsögu Dyrhólaeyjar og lýst bergmyndunum hennar. Að end-
ingu þetta: „Sjón er sögu ríkari," og hvet ég því alla, sem ástæður
liafa, að skoða sjálfir þennan fagra og sérkennilega stað.
SUMMARY
On thc geology of Dyrhólaey, South-Iceland
by Einar H. Einarsson,
SkammadaIsh611, Mýrdalur.
On the south coast of Iceland in the district Mýrdalur is the promontory Dyr-
hólaey (Portland), protruding 120 m like an island above the alluvial flats.
It is 120 m high, and measuring 2 km across in E-W- and 1,3 km in N-S- direc-
tions (figs. 1 and 2).
Geologically the headland is built up of pillow lavas, at its bottom succeedcd
by stratified tuffs and breccias, which in turn are covered with pahoehoe lavas.
The headland was built up during two submarine volcanic cycles. The first
cycle seems to have been entirely submarine, producing tuffs and breccias.
After the eruption ceased the loose crater rims were eroded by the sea and
now the only remnants are 3 or 4 basaltic necks, surrounded by a sporadic