Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1968, Page 104

Náttúrufræðingurinn - 1968, Page 104
212 NÁTTLJRUFRÆÐINGURINN ur-suður og má vel vera, að hún hafi valdið þessari annars lítt skýranlegu stefnubreytingu hraunrennslisins. Helzt er að sjá, að þegar gosið í Hildardrangsgígnum hreyttist í flæðigos, hafi hinir gígarnir orðið óvirkir, a. m. k. Kambsgígurinn, því ekki er hægt að sjá nein millilög úr lausum gosefnum í þeim þversniðum, sem sýni- leg eru af hrauninu. Hraungosið virðist ekki liafa staðið lengi, en þó hefur komið upp mikið af hrauni, svo sem sjá má af breidd hraunrásarinnar. Ég hef ekki mælt ltana nákvæmlega, en hún er sennilega víða 100 m á breidd, svo að þar hefur engin smá hraunelfa farið um. Nú er liægt um hönd fyrir þá, er á eyna koma, að virða fyrir sér ummerkin eftir hraungosið, því að nú liggur hílvegurinn upp að vitanum upp aðalhraunfossinn austan í Háeynni. Ef gengið er norður á liæðina, þar sem bílum er lagt við ldiðið heim að vitanum, blasa við leifarnar af hraungígum og hrauntröðin austur frá lionum, en þar eru gróð- urlausar móbergshæðir sunnan og norðan við hraunrásina. Þá er aðeins eftir að geta þess, að hraunið náði að renna allt að nyrzta gígtappanum, sem myndaðist í gosi því, er ég Iief nefnt undan- fara sjálfrar Dyrhólaeyjar og tengdi hann þar með eyjunni. Hraunið lagðist að þeirri tuffkápu, sem eftir var norðvestan á tappanum (Skorpunefinu) og hefur þar með verndað dýrmætasta sönnunar- gagnið, bæði um sköpunarsögu Skorpunefsins, og aldur fyrrnefndra gígtappa. Þá er að mestu sögð í stórum dráttum saga þess þáttar, er jarð- eldurinn átti hlut að við myndun þeirrar Dyrhólaeyjar, sem við dáumst að í dag fyrir fegurð forms og Hna, en þar er einnig dásam- leg sjónarltæð í björtu veðri. Mynclunarsaga Dyrhólaeyjar. Þegar varpað er fram kenningu um myndun fjalls eða svæðis, svo sem ég hef leyft mér að gera hér að framan, er eðlilegt að spurt sé, á hverju slík kenning sé byggð og að krafist sé skýlausra raka. Hér á eftir koma því nokkrar staðreyndir, sem ég tel sæmileg sönnunar- gögn fyrir kenningu minni. Er þá fyrst sú tímasetning, að eyjan sé mynduð á hlýskeiði milli jökulskeiða hinnar kvarteru ísaldar. Aðalsannanir fyrir því eru, að þegar eyjan myndaðist hefur sjávarstaða svo að segja verið sú sama
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.