Samvinnan - 01.06.1973, Qupperneq 10

Samvlnnan hefur f tvfgang tek-
i5 tll meðferðar stöðu kvenna
f nútímaþjóðfélagi, „Konan og
þjóðfélagið" (4. hefti 1969) og „Konan er maður" (5. hefti 1971). Vöktu
bæðl heftln verðskuldaða athygli, og hefur verið talsverð eftlrspurn eftir
þelm, síðan þau komu út.
I þessu hefti er brugðið á það ráð að efna til stuttrar umræðu um al-
ræmda bók, sem kona hefur samið um meðferð kvenna á karlmönnum.
Einsog fram kemur f flestum greinanna, er bókln miðuð við mjög af-
markaðan hóp fólks f vestrænum þjóðfélögum og einkennist af órök-
studdum alhæfingum. Eigi að siður getur verlð fróðiegt að lita á málin
af þessum sjónarhóli, því ýmislegt í athugasemdum höfundar á við
fslenzkar aðstæður, og svo er á hitt að líta, einsog Flosi Ólafsson bend-
Ir raunar á, að bókln kynni að hafa þann meigintllgang að ganga framaf
kvenþjóðinnl í þvf skyni að vekja hana með óþyrmllegum hættl til um-
hugsunar um stöðu sína í þjóðfélaginu og hlutverk f samtfmanum. Þó
ekkl væri annað, þá hefði þessi umræða náð tilgangi sínum, og verður
Samvinnan þá að una þeim dómi sumra lesenda sinna, að umræðan
sé fyrlr neðan virðingu svo alvarlegs tfmarits. Væri vissulega fróðlegt að
fá viðbrögð annarra lesenda vlð bóklnni og þeirrl umræðu, sem hér fer
fram.
X - X - X
Því mlður hefur þróunln af einhverjum orsökum orðið sú, að lesenda-
bréfum hefur fækkað mjög uppá siðkastið, og hafa engin slík bréf
birzt í sfðustu heftum. Þetta mætti taka sem vísbendlngu um, að greina-
flokkar Samvinnunnar eða önnur umræðuefn! séu ekkl eins eggjandi eða
áhugaverð og áður, og þykir mér það satt að segja næsta furðuleg niður-
staða með hliðsjón af því, að umræðuefni f mörgum sfðustu heftum hafa
vlssulega verið tímabær og vaklð athygli og umræður á öðrum vettvangl,
til dæmis f fjölmiðlum. Má sem dæml taka greinaflokkana um fangelsls-
málin, bókaútgáfuna, þjóðarbókhlöðuna og ísland, NATO og Evrópu, að
ekki sé minnzt á hringborðsumræðuna um samvinnuhreyfinguna fyrlr
réttu ári.
Öllum þessum efnum og mörgum flelri voru gerð ákaflega góð og
ýtarleg skil, þannig að varla hafa þau annarsstaðar verið jafnþaulrædd,
enda hefur sú orðið raunln, að mörg elnstök hefti Samvinnunnar hafa
verið notuð vlð kennslu f æðri skólum og jafnvel f Háskóla Islands. Að
vísu mætti skilja hörgul lesendabréfa á þann veg, að engu hafi verlð
vlð umræðurnar að bæta, en mér þykir hltt samt trúlegra að ýmslr les-
enda hefðu haft sitthvað nýtt til málanna að leggja, en ekkl haft framtak
eða tóm til að koma hugsunum sfnum eða vlðbrögðum á blað. Vlð þvf
er vitaskufd ekkert að segja, en vissulega er það ritstjórninni bæði örvun
og uppbygging að heyra frá lesendum, hvort sem er til lofs eða lasts.
Tfmarlt nær því aðeins tilgangl sinum, að milli þess og lesenda sé lif-
andi samband og óþvlnguð samskipti. Af þeim sökum er þess nú ein-
dreglð óskað, að lesendur láti frá sér heyra eftir þvf sem tllefnl er til
og tómstundir leyfa.
X - X - X
Á haustl komanda er ætlunin að gera endurnýjað átak tll að afla Sam-
vlnnunnl nýrra áskrifenda, þaðeð útgáfukostnaður fer ört vaxandi og
áskrifendum hefur heldur fækkað á liðnu ári. Er heitið á áskrifendur að
leggja þar hönd að verki og aðstoða ritstjórnina f þessari viðleltnl. Ef
hver áskrifandi Samvinnunnar útvegaði þó ekki væri nema einn nýjan á-
skrifanda, værl mikið unnið.
Óhætt er að gefa fyrirheit um mörg áhugaverð umræðuefni f komandi
heftum. Þar verða teknlr til ýtariegrar umræðu ýmsir þættir íslenzkrar
menningar f tllefnl þelrra tfmamóta sem þjóðhátfðarárið markar, svosem
Islenzk mennlng f samtíð og framtfð, fslenzkar sjónmenntir, tónmenntlr,
fjölmiðlar, sagnfræðl, svo nokkuð sé nefnt, en f næsta heftl verða
íþróttamálln tekin til meðferðar.
Þó merkilegt megi virðast hefur Samvinnan eignazt marga velunnara
og áskrlfendur f öðrum löndum, menn sem kunna fslenzku og viija fylgj-
ast með þeirri umræðu sem fram fer um fslenzk þjóðmál. Hún hefur
einnig vaklð eftlrtekt samvinnumanna víða um heim, og hefur einn þeirra,
Aage Buchert, rltstjóri danska samvinnublaðsins Samvirke, komlzt svo
að orði í bréfi, að Samvinnan sé „et af de mest bemærkelsesværdige
kooperative tidskrifter I verden, kulturpolitlsk set — upáagtet af verden
udenfor pá grund af sproget" (eitt merkasta samvinnutimarlt f heiml, frá
menningarpólitfsku sjónarmiði — en ókunnugt umheiminum vegna tungu-
málsins). Slík ummæli erlendra kunnáttumanna eru vissulega uppörvandl,
en það sem máll skiptir er vitanlega, að tímarltið nól til þeirra (siendinga
sem fyigjast vilja með alhliða þjóðmálaumræðu og gera sér grein fyrir
hvað er að gerast f fslenzku þjóðfélagi, bæðl í mennlngarmálum, félags-
málum og stjórnmálum. Viðleltnl Samvinnunnar vlð að bregða upp sem
sannferðugastrl mynd af ástandl og þróun mála á Islandl kann að vera
áfátt f ýmsum grelnum, en sé litið yfir síðustu sex árganga Samvinnunnar,
mun það dómur óvlihallra manna, að hvergl annarsstaðar sé að flnna
jafnýtarlega og fjölþætta umræðu um þau málefnl sem hijóta að varða
alla hugsandi (slendinga.
s-a-m