Samvinnan - 01.06.1973, Blaðsíða 38

Aldagömul leikhúshefð Pekingóperunnar birtist meðal annars í litrikum grímum, andlitsförðun, látbragðsleik og skrautlegum búningum.
staðnum var hinn gamli hjartagóSi emb-
ættismaður Hó Chih-Chang, sem var til-
efni margra skemmtilegra frásagna.
Mesta gleði, sem hinn háttvirti skraut-
skrifari nokkru sinni bjó Lí Pó, var þeg-
ar hann lét þess getið, að skáldið væri
raunverulega ódauðleg vera í útlegð. Þetta
var nefnilega langt frá því að vera orðin
tóm í þá daga. Menn trúðu þá statt og
stöðugt að ef ódauðleg vera hegðaði sér
illa á himnum væri hún rekin í útlegð til
jarðarinnar í líki kynlegs fyrirbrigðis
sem þekkt var sem „Hinir þrjátíuogsex
sendiherrar himneskra herskara í út-
legð“. Því var það, að Lí Pó tók þessa at-
hugasemd mjög hátíðlega og hélt því
fram í fullri alvöru, að Hó Chih-Chang
hefði með því að lýsa honum sem einni
af hinum útlægu ódauðlegu verum aðeins
farið með staðreyndir!
Pólitískur metnaður
Hann eignaðist einnig aðra vini, og
ásamt Lí Pó hafa þeir öðlazt sess í sög-
unni sem „Hinir átta ódauðlegu bræður
vínbikarsins". Hvort þeir voru átta, er
vafasamt, enda þótt jafnáreiðanlegt skáld
og Tú Fú heiðraði áttmenningana í vísna-
safni með óvenjulega kátlegum blæ.
Ekki er tilefni til að efast um, að gott
hafi verið með Lí og keisaranum, en aft-
ur á móti má öruggt telja, að hann gerði
sér mjög ýktar hugmyndir um hlutverk
það, sem hann áleit sig kjörinn til að
gegna við hirðina. Þegar hann kom fyrst
til Ch’ang-an, bjóst hann að minnsta
kosti við að hljóta lykilstöðu í aðalstjórn-
inni. Þótt undarlegt megi virðast, leit
hann svo á, að hann væri mjög vel að sér
í stjórnlist, enda þótt erfitt sé að skilja
hvernig hann gæti hafa aflað sér reynslu
í því erfiða efni án þess að hafa nokkurn
tíma áður stigið fæti í höfuðstaðinn. En
enda þótt ekkert hefði hann ráðuneytið,
ætlaði hann auðvitað ekki að afþakka að
starfa sem persónulegur ráðgjafi keisar-
ans í pólitískum málum. Lí Pó gekk meira
að segja svo langt í þessu brölti sínu, að
hann lét afhenda hátigninni skjal, þar
sem hann lagði fram áætlun sína varð-
andi útvíkkun og styrkingu einveldisins.
Greinilegt var, að tilraunin náði ekki
fram að ganga, því að í mörgum af síðari
kvæðum sínum lét hann að því liggja, að
hann liti á sjálfan sig fremur sem mis-
skilinn stjórnvitring en mislukkað skáld.
Stjórnmálamaður varð hann aldrei og
fann sér heldur aldrei neitt starf. Hann
varð meira og minna skemmtikraftur án
þjóðfélagslegrar stöðu, því að í þá daga
var maður, sem aðeins orti ljóð, alltaf
neðst í hinum þjóðfélagslega metorða-
stiga, hversu góðum gáfum sem hann var
gæddur.
Þar að auki tóku þau vélabrögð, sem
hann var beittur, að ganga nærri taugum
hans. Hann átti sér nefnilega valdamikla
fjandmenn við hirðina, þar sem barátta
og illa dulin öfund voru daglegt brauð.
Þar sem Lí Pó var auk þess orðhvatur og
kannski af og til hirðulaus um hluti, sem
hann hefði átt að þegja yfir, er ekkert
undarlegt, þótt hann hafi lent í klípu.
Auk þessa var hann líka alldrykkfelldur
— nokkrir óvildarmanna hans voru ekki
seinir á sér að nota sér það til að eyði-
leggja frekari frama hans við hirðina.
Einkum fannst honum, að honum stæði
ógn af geldingnum Kaó Li-sjí, sem að vísu
hafði aldrei hjálpað honum úr skónum,
en hataði samt bæði djúpt og innilega
þetta vinsæla skáld.
Þess vegna fannst Lí Pó ráðlegast að
draga sig í hlé til þess að hætta ekki á
það, sem verra var.
Flökkulíf á ný
Og nú hófst flökkulíf hans á nýjan leik.
í þetta skipti ætlaði hann að fara alla
leið til Peking, en gaf sér góðan tíma til
fararinnar. Fyrst nam hann staðar í
Feng-hsíang — síðan fór hann í gegnum
Pinchow til Han-tan. í kvæðinu „í dansi“
gefur hann góða mynd af andrúmsloft-
inu við heimsóknina í þessa borg, sem var
svo þekkt fyrir söngvara sína og dansara.
Hann tók einnig þátt í miklu samkvæmi
rétt utan við borgarmörkin til þess að
sjá hersveitir keisarans þramma í áttina
til víglínunnar. f kvæði þar sem hann
hyllir baráttuanda hermannanna lofar
hann þeim að „eftir 100 sigra munu þeir
snúa heim sigri hrósandi“. Hann grunaði
lítt þá, hvað framtíðin bar í skauti sér,
og hve mjög hans eigin örlög áttu eftir
að mótast af ófriðnum.
Um síðir kom hann til Peking, eða
Fan-jang eins og borgin hét þá. í þessari
kaldranalegu setuliðsborg vonaðist Lí Pó
til að fá stöðu sem starfsmaður í innan-
ríkisþjónustunni undir stjórn eftirlætis
keisarans, An Lú-sjan, sem réð yfir mikl-
um herjum á þessum tíma. Síðar prísaði
Lí Pó sig sælan fyrir að hann fékk enga
stöðu í Fan-jang — ef til vill var það
vegna hugboðs að hann yfirgaf borgina
eftir skamma dvöl.
„Lí Fú“
Vorið 745 var hann enn á ný í Hónan,
og þar hitti hann í fyrsta sinn yngra sam-
starfsmann sinn, Tú Fú. Vinátta þeirra
varð sögufræg og aflaði þeim auknefnis-
ins „Lí Fú“ — í rauninni ágætur máti
að einkenna sambandið milli þessara
tveggja skálda.
Þegar þeir kynntust fyrst, var Tú Fú
enn ungur og lítt þekktur — en Lí Pó
aftur á móti frægasta skáld keisaraveld-
isins. Tú Fú var frá fyrsta augnabliki yfir
sig hrifinn af persónuleika þessa eldra
starfsbróður, og Lí Pó varð með árunum
Tú Fú það sem hinn aldraði Meng Haó-
jan hafði á sínum tíma verið hinum unga
Lí Pó. Og eins og Lí Pó samdi á ævi sinni
oft kvæði til Meng Haó-jans orti Tú Fú
fram á síðustu ár til Li Pós. Fullum fjórt-
án kvæðum beindi hann til hins mikla
samtímamanns síns, og nokkur þeirra
voru meðal hinna beztu í öllum skáld-
skap hans. Kvæði Lí Pós til hins unga
starfsbróður voru aftur á móti mun viða-
minni og færri. Fræg er hin góðlátlega
kaldhæðni, sem kemur fram í hinum
38